Harflerin Lazimi Sıfatlarından Uygulamalı Olarak Yararlanmanın Kur’ân-ı Kerîm Eğitimine Katkısı

İlahiyat Fakültelerinde Kur'an Eğitimi Çalıştayı, İstanbul, Türkiye, 30 - 31 Temmuz 2019, ss.17

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: İstanbul
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.17
Marmara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Tecvid ilminin tanımı âlimler tarafından farklı şekillerde yapılmıştır. Bununla birlikte yapılan tariflerde bu ilmin temel meselelerinin ifadesinde ulema nezdinde genel olarak birliktelik bulunmaktadır. Tecvid ilminin tarifini yapıp amacını ifade eden müellifler, Kur’ân-ı Kerîm’in temel yapı taşı olan harflerin doğru/güzel bir şekilde telaffuz edilebilmesi için harflerin mahreçlerinin ve sıfatlarının bilinmesi gerektiği hususuna vurgu yapmışlardır. Buna rağmen genelde ülkemizde, özelde ilahiyat fakültelerinde yapılan Kur’ân-ı Kerîm derslerinde öğrencilere eğitim amacıyla koro halinde Kur’ân-ı Kerîm okuturken veya onların hatalarını düzeltirken -harflerin mahreçlerinden yer yer istifade edilmekle birlikte- özellikle harflerin lazimi sıfatlarından etkin bir şekilde yararlanılmadığı anlaşılmaktadır. Harflerin doğru bir şekilde telaffuz edilebilmesi için onların mahreçlerinin bilinmesi ve her harfin kendi mahrecinden çıkarılması şüphesiz ki önem arz etmektedir. Ancak herhangi bir harfin doğru/düzgün telaffuzu için mahreç bilgisi tek başına yeterli olmamaktadır. Tecvid ilminin tanımlarından da anlaşılacağı üzere harflerin mahreçlerinin yanı sıra sıfatlarının da uygulamalı olarak öğretilmesi gerekmektedir.

Kur’ân-ı Kerîm’i usulüne uygun olarak okuma eğitimi kendi bünyesinde birtakım zorluklar barındırmaktadır. Bunların başında söz konusu eğitimin işitmeye dayalı olması gelmektedir. Meselâ harflerin mahreçleri ve sıfatları teorik olarak öğretilse bile doğru bir telaffuz için bu tek başına yeterli olmamaktadır. Bu doğrultuda öğrencilerin bazısının harflerin sıfatlarını tam olarak söyleyebilseler de tilâvet esnasında onların bir veya birkaçını yanlış uyguladıkları gözlemlenmektedir. Hâlihazırda sıfatları teorik olarak bilen öğrencilere o sıfatların uygulamasının nasıl olduğunun hem toplu/koro okumalarda hem de birebir dinlemelerde dersin hocası tarafından sık sık seslendirilmesinin, Kur’ân-ı Kerîm eğitimini kolaylaştırdığı anlaşılmaktadır. Zira bu sayede öğrencilerin sadece yaptıkları yanlışların farkına varmadıkları, aynı zamanda onları nasıl düzeltebileceklerini kavradıkları müşahede edilmektedir.

Bu tebliğde, ilahiyat fakültelerinde yapılan Kur’ân-ı Kerîm derslerinde, uygulanan farklı yöntemlerle, harflerin lazimi sıfatlarından etkin bir şekilde yararlanılmasına dair uygulamalı bir sunum yapılacaktır.