Akademik Veri Yönetim Sistemi
2. Uluslararası Fen, Matematik, Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Kongresi’, 19 - 22 Kasım 2020, ss.330-331
Kimya alanı, fen bilimlerinin merkezinde yer alan ve fizik, biyoloji, jeoloji gibi bilim dallarıyla doğrudan
ilişkili bir bilim dalıdır. Kimya eğitimi ile kimya bilimine ait temel bilgi ve becerileri; gündelik yaşam, sağlık,
sanayi ve çevre ile ilgili konuları açıklamakta kullanan kimya okuryazarı bireyler yetiştirmek ve böylece bilimsel
okuryazarlığın sağlanmasına katkı sağlamak amaçlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmenliği 1.
Sınıfta öğrenim gören öğrencilerin, kimya okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesidir. Araştırmada katılımcıların
kimya okuryazarlığı seviyelerinin belirlenmesi amacıyla durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Çalışmaya
toplam 71 fen bilgisi öğretmen adayı katılmıştır. Çalışmanın veri toplama aracı olarak Shwartz, Ben-Zvi ve
Hofstein (2006) tarafından geliştirilen genel kimya konuları ile ilişkili açık uçlu ve Likert tipi sorulardan oluşan
bir ölçek kullanılmıştır. Bu ölçek, kimya okuryazarlığını; sözsel (nominal), fonksiyonel, kavramsal ve çok boyutlu
seviyelerde belirlenmesi amacıyla tasarlanmıştır. Araştırmanın bulguları, fen bilgisi öğretmen adaylarının
sözsel kimya okuryazarlığı seviyesinin yüksek olduğunu; çoğunluğun ölçekte yer alan kimya ile ilgili kavramlarla
aşina olduğunu ortaya koymaktadır. Fonksiyonel seviyede ise, birçok öğretmen adaylarının cevabı bilimsel
açıdan doğru ve yeterlidir. Kavramsal seviye ise, kimya bilgileri ile gündelik hayattaki olaylar arasındaki ilişkiye
dair sorular yer almıştır. Bu seviyede yer alan bazı sorularda (örneğin asit yağmurları, yanan mum, demirin
paslanması) öğretmen adaylarının yetersiz seviyede olduğu bulunmuştur. Çok boyutlu seviyede ise, kimyateknoloji-toplum ilişkisi içeren bir okuma parçasına dair soruları cevaplamışlardır. Bu seviyede yetersiz
seviyede sonuçlar elde edilmiştir. Çalışmanın bulguları ışığında, öğretmen adaylarının kimya ile ilgili bir kavramı
bilme ve tanımlama seviyeleri yeterli olsa da gündelik yaşamla ilişki kurma açısından yetersiz oldukları
görülmektedir. Bu doğrultuda fen eğitimi programları için çeşitli öneriler getirilmiştir. Kimya ile ilgili derslerin,
teorik bilgilerle birlikte gündelik yaşamla ilişkisinin kurulacak şekilde verilmesi öneriler arasındadır. Ayrıca,
derslerde, bilim-teknoloji ve toplumla ilgili kritik durumların yer aldığı senaryoların tartışılması ve kimya ile
ilişkilendirilmesi de, kimya okuryazarlığına katkı sağlayacaktır.
Chemistry is directly related to branches of science such as physics, biology and geology. It is aimed to
raise chemistry literate individuals who use them in explaining daily life, health, industry and environmental
issues and thus to contribute to achieving scientific literacy. The aim of the study is to investigate freshmen
pre-service science teachers’chemical literacy skills. The case study method was used to determine the
chemical literacy levels . 71 pre-service science teachers participated in the study. As the data collection tool
of the study, a questionnaire consisting of open-ended and Likert type questions related to general chemistry
topics developed by Shwartz, Ben-Zvi and Hofstein (2006) was used. This questionnaire is designed to
determine to nominal, functional, conceptual and multi-dimensional levels of chemical literacy. The findings
of the study show that the nomimal chemistry literacy levels of pre-service science teacher are satisfactory as
they reveal that the majority are familiar with chemistry-related concepts in the questionnaire. At the
functional level, many of the participants’ answers are scientifically correct and sufficient. At the conceptual
level, there were questions about the relationship between chemistry knowledge and events in daily life. It
was found that pre-service teachers were insufficient with some of the questions at this level (for example
acid rain, burning candles, rusting of iron). At the multidimensional level, they answered the questions about
a reading text containing the relationship between chemistry-technology-society. Insufficient results have
been obtained at this level. In the light of the findings of the study, although the levels of nominal and
functional levels of chemical literacy are sufficient, it is seen that they are insufficient in terms of relating to
daily life. Accordingly, some suggestions were made. Courses should be given in a way to establish a
relationship with daily life together with theoretical information.