Sağlam E. G. (Yürütücü), Dal H.
TÜBİTAK Projesi, 2014 - 2016
Bu araştırmada
Lawesson reaktifinin (LR,
(2,4-bis(4-methoxyphenyl)-1,3,2,4-dithiadiphosphetane-2,4-disulfide)
çeşitli Grignard bileşikleriyle reaksiyonundan, ditiyofosfinik asitler elde
edildi (DTFA). Bu asitler daha
sonra amonyakla amonyum tuzlarına dönüştürüldüler (NH4Ln, n=1, izo-amil-; n=2, n-bütil-; n=3, sec-bütil-,
n=4, iso-propil-). Pertiyofosfonik
asit anhidritlerinden Lawesson reaktifinin
benzilmağnezyum bromürle reaksiyonundan benzil(p-metoksifenil)
ditiyofosfinik asit de (HL) eter fazında katı olarak sentezlendi.
Kompleksler, NH4Ln’nin veya HL’nin
alkoldeki çözeltisinin etanoldeki metal iyonuyla reaksiyonundan sentezlendi.
Nikel komplekslerinin ([Ni(Ln)2], n= 2 ve benzil- (L)) yapısı kare
düzlem iken, diğer kompleksler tetrahedral yapıdadır ([M2(µ-Ln)2(Ln)2],
n=1, 2, 3 ve 4, M=Co(II); n=L (benzyl-), M= Co(II), Zn(II), Cd(II)) tetrahedral
yapıdadır. [Ni(Ln)2] ve [Co2(µ-Ln)2(Ln)2]
kompleksleri piridinle oktahedral ([M(Ln)2(py)2] n=
1,2,3,4 ve L, M=Co(II); n= 2 ve L, M= Ni(II)) veya trigonalbipiramit
kompleksleri oluştururlar ([Co(L4)2(py)].
Bu çalışmada ayrıca,
2,4-Bis(ferrosenil)-1,3,2,4-ditiyadifosfetan-2,4-disülfür (Fc-LR, Ferrosenil Lawesson Reaktifi)
ferrosenil ditiyofosfonik asiti (Fc-DTFOA) vermek üzere alkollerle (3-phenyl-1-propanol,
1-phenyl-1-propanol, 3-methyl-1-butanol ve 1-phenyl-1-propanol) reaksiyonu
yapıldı. Bu asitler daha sonra, amonyakla amonyum tuzlarına dönüştürüldü (FcLn,
n=1, 3-phenyl-1-propanoksi-; n=2, 1-phenyl-1-propoksi-; n=3,
3-methyl-1-butoksi-; n=4, pentoksi-).
FcLn’nin NiCl2.6H2O,
CdCl2 and HgCl2 ile reaksiyonundan Fc-DTFOA kompleksleri
sentezlendi ([Ni(FcLn)2]; [M2(µ-FcLn)2(FcLn)2],
M=Cd(II), Hg(II)). Karedüzlem nikel
komplekslerinin piridinle reaksiyonundan ([Ni(FcLn)2(py)2]
kompleksleri sentezlendi.
Bileşiklerin yapıları element
analizi, kütle spektrometresi, FTIR, Raman, NMR (1H, 13C,
31P) spektroskopisi ve manyetik süssebsibilite ölçümleriyle
açıklanmıştır. Bazı komplekslerin yapıları X ışını yapı analiziyle
aydınlatıldı.