Akademik Veri Yönetim Sistemi
Süsleyici B. (Yürütücü)
CB Strateji ve Bütçe Başkanlığı (Kalkınma Bakanlığı) Projesi, 2017 - 2018
Istanbul merkezli ve Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Moleküler Metabolizma Arastırma Laboratuvarı'nda farmakogenetik hizmeti verilmesi esas amaçlarındandır. Sosyoekonomik olarak dünyada önde gelen metropollerden olan Istanbul'da tüm yurda hizmet verecek akılcı ilaç kullanımına yönelik ve bireye özel rapor sistemleri sunmak,
advers ilaç reaksiyonlarını ortadan kaldırmak ve kisiye özel ilaç kullanım dozlarının ortaya çıkarılarak etkili faydalanım oranını yükseltmek, hastaların ilaç tedavisine baslamadan önce farmakogenetik (PGx) test yaptırmaları sayesinde yanlıs veya gereksiz ilaç kullanımı nedeniyle fayda saglanamayacak ya da yan etki olusturacak komplikasyonlarını %80 oranında azaltmaktır. Hedefimiz, ülkemizde, kisinin genomik yapısı göz önünde bulundurulmadan uygulanan ampirik tedavi sekillerinin yeniden düzenlenmesi ve böylece hastaların gerek yanlıs ilaç kullanımından kaynaklanan komplikasyonların önlenmesi gerekse yan etki ve doz asımının önüne geçilmesinin saglanmasıdır. Nihai sonuçta farmakogenetik analizlerin mevcut saglık sistem ne entegrasyonu ve Sosyal Güvenlik Kurumu geri ödemelerine dahil edilmesi yönünde düzenlemelerin de yapılması durumunda saglık giderlerinin azaltılması saglanmıs
olacaktır. Farmakogenetik analizi saglık sistemlerine entegre
etmis 18 Avrupa ülkesi ile harmonize olarak, Avrupa insanına
özel belirlenmis olan klinik anlamlılıkları yüksek ve Food and
Drug Administration-FDA tarafından kisiye özel genetik bazlı
ilaç metabolizmalarının incelenmesi yönünde kullanımları
önerilen 600'ün üzerinde farklı ilacın %80'ini kapsayacak
sekilde genetik belirteçlerin (CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6,
CYP3A4/3A5, VKORC1) taranması sonucu kisiye özel dogru
dozda ve dogru ilaç önerileri yapılacaktır. American Medical
Association-AMA, Food and Drug Administration-FDA,
European Medicines Agency-EMA gibi Avrupa ve Amerika ilaç
sanayinde güvenirligini kanıtlamıs olan kuruluslar hekimleri
bilgilendirmek amacıyla sürekli güncelleme ve bülten
yayınlamaktadırlar. FDA ilaç ambalajı özel etiket uygulaması ile
bazı genetik testleri zorunlu hale getirmektedir. Mevcut proje
hayata geçirildiginde Saglık Bakanlıgımızın akılcı ilaç kullanımı
rehberinde amaçladıgı etkililik, güvenlilik, uygunluk ve maliyet
prensiplerine uygun olarak akılcı ilaç kullanımını
gerçeklestirilebilecektir. Proje verileri ile olustulacak PGx
4 / 55
EK H-3.1
Projenin Amaçları
biyobankası, PGx test ile ilgili daha sonra yapılacak çalısmalar
için zemin teskil edecektir
Projenin Amaçları
Özel Amaçlar: Projenin özel amaçlarından en önemlileri bireye
özel akılcı ilaç kullanımına yönelik rapor sisteminin
olusturulması ve Türk insanına özel genetik bazlı ilaç kullanım
rehberinin hazırlanmasıdır. Ülkemizde görülme sıklıkları yüksek
olan anesteziyoloji ve reanimasyon, fizik tedavi rehabilitasyon
hastaları, romatoloji, endokrinoloji, gastroenteroloji, kardiyoloji,
nöroloji, gögüs hastalıları, onkoloji, psikiyatri, ve gögüs cerrahisi
hastaları ilaç tedavisine baslamadan önce yapılacak olan kisinin
hayatında bir kereye mahsus olmak üzere uygulanacak olan
farmakogenetik test raporunun klinisyene sunulması ve bireyin
genetik yapısına uygun ilaç ve dozunun dogru olarak
belirlenmesidir. Farmakogenetik ilaç etkisini ve uygun doz
tahminini belirlemek, ilaç istenmeyen etkilerini öngörmek, etkili
ve güvenli ilaç seçimi için farmakogenetik bilgi saglayarak ilaç
ve ilaç iliskili hastane basvuru maliyetlerini düsürmek için
önemlidir. Avrupa da ülkemizin tek temsilcisi olarak mensubu
oldugum The European Pharmacogenetics Implementation
Consortium (Eu-PIC, www.eu-pic.net) içerisinde yer alan 18
Avrupa Birligi üyesi ülkenin Hollanda, Belçika, Estonya,
Ispanya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Italya, Polonya,
Slovakya, Isveç, Ingiltere, Finlandiya, Danimarka, Portekiz,
Avusturya, Macaristan, Isviçre ve Ülkemiz dahil 17 diger Avrupa
birligi üyesi olmayan ülkenin verileri ile belirlenen ilaçlara ait
terapötik doz tavsiyeleri Ülkemiz hariç bu kapsamdaki ülkelerde
Saglık Bakanlıklarına rapor edilmekte olup, Avrupa
Farmakogenetik Konsorsiyumuna dahil tüm ülkelerde yöntem
açısından harmonize sekilde ilaç doz önerileri standardize
edilerek ülkelerin saglık sistemlerinde kullanıma girmektedir.
Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Moleküler
Metabolizma Arastırma Laboratuvarı bünyesinde verilebilecek
olan Farmakogenetik hizmetin kapasitesinin artırılarak
Istanbul'da hizmet verecek sekle dönüstürülmesi projenin özel
amacı olup bu projeyle Istanbul'da Marmara Üniversitesi'nde
sunulacak bu saglık hizmeti, proje tamamlandıktan sonra
Istanbul merkezli olarak ulusal düzeyde de verilebilecektir.