Akademik Veri Yönetim Sistemi
Altınkanat Gelmez G., Hasdemir Gökboğa M. U. (Yürütücü), Aksu M. B., İlki Z. A., Eren T., Ülger N.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2022 - 2024
Küresel ve bölgesel saygın sağlık kuruluşlarına (WHO, ECDC, CDC) göre günümüzde ‘antibiyotik dirençli’ bakterilerin neden olduğu enfeksiyon hastalıkları, dünyada insan sağlığını tehdit eden öncelikli on sorundan biridir. WHO’nun dirençle mücadelede ortaya koyduğu beş hedeften biri, ‘hızlı direnç tanı testlerinin geliştirilmesi’dir.
Antibiyotik direnci nedeniyle tedavi başarısızlığı, yüksek oranlarda ölüm ve sakatlığa yol açmakta, hastanede yatış süresini uzatmakta, ek ilaçları ve tıbbi uygulamaları gerektirmekte, iş gücü kaybı, okul devamsızlığı gibi sosyo-ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Antibiyotik dirençli bakteri enfeksiyonu olan hastaların çoğu yoğun bakımda takip edilmekte olup, bu ünitelerde günlük hasta maliyeti ortalama 400 USD’dir.
Beta-laktamlar tedavide öncelikle tercih edilen, yaygın kullanımdaki antibiyotiklerdir. Beta-laktam direncine yol açan esas mekanizma bakteri tarafından üretilen beta-laktamaz enzimleridir. Bu enzimlerin üretiminin ve tipinin, enfeksiyonun erken döneminde saptanması, hekimi doğru tedaviye yönlendirecek ve yukarıda belirtilen antibiyotik direnciyle ilişkili olumsuzluklar önlenecektir. Rutinde beta-laktam direncinin saptanması en az 48 saat almakta, bu durum etkin tedaviyi geciktirmektedir.
Projemizde, enfeksiyon etkeni bakteride beta-laktamaz/karbapenemaz üretimini ve tipini saptayacak ‘hızlı, kapsamlı ve ucuz direnç tanı kiti’ geliştirilecektir. CDC’nin ‘Acil Tehdit Oluşturan Bakteriler’ listesindeki Gram-negatif bakterilerde (Klebsiella pneumoniae, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter baumannii, Bacteroides fragilis, v.b.), beta-laktamaz üretiminin ve tipinin ‘enzim-antibiyotik-substrat’ ilişkisi bazlı kolormatik yöntemle saptanacağı projemiz kapsamında yaptığımız ön çalışmalarda başarılı sonuçlar alınmıştır.
Test, her kuyucuğunda bakteriyi parçalayacak bir polimer, beta-laktam antibiyotik ve pH bazlı renk
Projenin Başlığı
İnsan Sağlığını Tehdit Eden Bakterilerde, Genişlemiş Spektrumlu Beta-Laktamaz ve Karbapenemaz Üretimini ve Tipini Hızlı ve Ucuz Saptayacak Yeni Bir Test Kiti: İnsan Sağlığına ve Ekonomiye Önemli Bir Katkı
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. Ufuk Hasdemir
Araştırmacı(lar)
Prof. Dr. Tarık Eren, Prof. Dr. Z. Arzu İlki, Prof. Dr. Nurver Ülger, Doç. Dr. Gülşen Altınkanat Gelmez, Dr. Öğr.Ü. M. Burak Aksu
Proje Türü
Araştırma Üniversiteleri Destek Programı
Öncelikli Araştırma Alanı
Sağlık/Biyoteknoloji
Varsa Eşleştirilen Üniversite
Yıldız Teknik Üniversitesi
Yazım alanları gerektiği kadar uzatılabilir
değişimine yol açacak indikatörü içeren plaklarda uygulanacaktır. Belirli kuyucuklara enzim tipini saptayacak spesifik beta-laktamaz inhibitörleri konacaktır. Sırasıyla:
1-Hastanın klinik örneğinde bakteri ürediğinde Gram boyama/MALDI-TOF-MS ile bakterinin ön tanımlaması yapılacaktır;
2-Kültürden ön işlem sonrası kuyucuklara inokülasyon yapılacaktır;
3-Direnç enzimi varsa antibiyotiğin parçalanmasıyla pH indikatörü sarıya dönecektir;
4-Beta-laktamaz inhibitörlü kuyucuklardaki renk değişimine göre de beta-laktamazın tipi belirlenecektir (toplam süre 1 saat).
Bu yöntem, altın standart real-time PCR ile eş zamanlı uygulanacak ve sonuçlar karşılaştırılacaktır. Projenin başarılı sonuçlanması durumunda ‘test’ için patent başvurusunda bulunulacak ve yaygın kullanıma girmesi için sanayi işbirliği yapılacaktır.