Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gürbüz B., Sesal N. C., Çam R. L.(Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2024 - 2025
Besin zehirlenmesi; patojen bakterilerle bulas olmus yiyecek veya içeceklerin tüketilmesi ile dünya ülkeleri çapında morbidite sorunlarına, daha agır durumlarda ise mortalite sorunlarına yol açtıgı görülen ve her yastan bireyi etkileyebilen ciddi evrensel saglık sorunlarından biridir. Besin zehirlenmesine yol açan mikroorganizmalar arasında Salmonella typhimurium, Staphylococcus aureus, Bacillus cereus gibi birçok patojen bakteri türü bulunmaktadır. Besin zehirlenmesi tedavisinde hastalıga neden olan patojen bakterilerin tespitinin zor olmasından kaynaklı tedavide
gecikmeler yasanmaktadır. Bundan dolayı besin zehirlenmesi tedavilerinde genellikle sentetik ilaçlar ile ya da antibiyotikler ile tedavi yoluna gidilmektedir. Antibiyotiklerin patojen bakterilerde
olusturdugu dirençten ve aynı zamanda sentetik kaynaklı ilaçlar ile tedavi sonrası görülen istenmeyen yan etkilerden dolayı günümüzde yenilikçi, dogal kaynaklı, bakterilerde direnç olusturmayan tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Geçmisten günümüze bitkilerin farklı kısımlarının halk tarafından tedavi ve saglıklı yasam sürdürmek amacıyla kullanıldıgı bilinmekte olup ülkemizin zengin florası nedeniyle de tıbbi tedavi amaçlı bitkilerin kullanımı oldukça yaygın oldugu bilinmektedir. Tedavi amaçlı kullanılmakta olan bitki kısımlarından çekirdekler ve ögütülmüs çekirdek tozları; meyvelerin diger kısımlarından farklı olarak daha yogun içerige sahip olması, içerik yogunlugundan kaynaklı olarak görülen daha etkili antibakteriyel ve antioksidan özellikleri geçmis çalısmalarda ortaya konulmustur. Projede besin zehirlenmesi tedavisinde etkili olabilecek dört farklı meyve çekirdegi tozu ve bu meyve çekirdek tozlarının uygun çözücülerde elde edilen konsantrasyonları besin zehirlenmesine neden olan Salmonella typhimurium (ATCC 14028), Staphylococcus aureus (ATCC 29213), Bacillus cereus (ATCC 11778) standart bakteri
susları üzerindeki antibakteriyel aktiviteleri arastırılacaktır. Arastırmanın besin zehirlenmesi tedavisinde kullanılabilecek dogal yöntem arayısı açısından faydalı olabilmesi ve ileriki bilimsel
çalısmalara yol göstermesi proje sonunda hedeflenmektedir. Ticari kusburnu (Rosa canina) çekirdegi, üzüm (Vitis vinifera) çekirdegi, nar (Punica granatum) çekirdegi ve igde (Elaeagnus angustifolia) çekirdegi tozlarının antibakteriyel aktivitelerinin tayininde Clinical and Laboratory Standards Instutte (CLSI) standartlarına baglı kalınarak Broth mikrodilüsyon yöntemi kullanılacaktır. Ticari yollarla elde edilen çekirdek tozlarının uygun çözücülerle çözündürülüp seçilen bakteriler üzerindeki etkisi ile Siprofloksasinin bakteriler üzerindeki etkisinin karsılastırılması yapılacaktır. Proje ile besin zehirlenmesinin tedavi asamasında zaman kaybının önlenmesi ile hasta morbidite-mortalite oranlarının azaltılmasını saglayacak, besin zehirlenmesinin sindirim sistemi üzerinde bıraktıgı hasarın tedavisinde rol oynayacak, sentetik ilaç kimyasallarına ve patojen bakterilerde direnç olusturma kaynagı olan antibiyotiklere ihtiyaç duyulmadan dogal ve yan etki riski düsük olan tedavi saglayacak bu çekirdek tozlarının konsantrasyonlarından en etkili antibakteriyel özellikte olanları seçilerek prebiyotik olarak formülasyonlarının olusturulması ve en etkili antibakteriyel konsantrasyonların kullanımı ile besin zehirlenmesi tedavisinde, sindirim sistemi bozuklukları tedavisinde olumlu yönden etkili
olabilecek surup formülasyonlarının hazırlanması gibi ürünlerle yenilikçi ürünler gelistirmek, sunmak hedeflenmektedir.