Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uzun Kart E., Yazğan Z. H.(Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2020 - 2021
Bu proje
kapsamında, ikincil hammadde olarak düşünülebilecek katma değeri yüksek kırmızı
çamur atığının, atık konumundan
potansiyel bir ana ürün olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Doğal ve yapay yollardan elde edilebilen özellikle son 40 yıldır insan
vücudunda eksilen, bozulan veya yıpranan organların yerine, insan yaşamının
daha sağlıklı ve konforlu sürdürülebilmesi için, fonksiyonel ya da sadece
görünüm amaçlı yaygın kullanımı söz konusu olan biyomalzemelere dünya ve
Türkiye piyasasında talep giderek artmaktadır. En önemlisi ülkemizde biyomalzeme ve
tıbbi cihaz sektöründe malzemelerin %70-85 oranında ithal edilmesi ve ancak
%15-30’unun ülkemizde üretilmesi dışa bağımlılığımızın arttığının bir
göstergesi olmuştur.
Biyomalzemelere olan talebin gün geçtikçe giderek artan boyutta olması
yadsınamaz bir gerçektir. Biyomalzemeler
içerisinde korozyona dayanıklı, üstün sürtünme özelikleri olan, alerjik ve
kanserojen olmayan, düşük yoğunluklu inorganik maddeler olan biyoseramiklerin;
insan vücudundaki canlı dokuların işlevlerini yerine getirmek veya desteklemek
gibi fonksiyonel işlevleri yerine getirmek amacıyla kullanılan sentetik kemik
greft olarak kullanımı ortopedi cerrahisinde giderek artmaktadır. Yapılan sektörel ve literatür taraması
sonucundanda sentetik kemik üretimi için hali hazırda yapılan bir çok çalışma
vardır. Ana amacı boksit, alümina, alüminyum döküm ve hadde ürünleri üretmek ve
satmak olan Türkiye Seydişehir Eti Alüminyum İşletmesinde, boksit cevherinden
alüminyum üretimi prosesi sonucunda açığa çıkan atığın depolandığı atık
barajına yılda yaklaşık 100-110 bin ton civarında kırmızı çamur atılmaktadır.
Kırmızı çamurun endüstriyel değerlendirilmesi; yol açtığı depolama ve çevre
problemleri açısından son derece önemlidir. Bu sebeple çevreye duyarlı sistemlerin uygulanma ihtiyacının
yüksek olduğu şu son günlerde kırmızı çamur atığının endüstriyel uygulamalarda
değerlendirilmesi zorunluluğu doğmuştur. Biyomalzemelere olan talep ile dışa
bağımlılığımızın artması doğrultusunda, değerlendirilmeyen
ve temin edilmesi için ekstra bir maliyeti olmayan kırmızı çamur atığının
biyomalzeme olarak değerlendirilmesi bu proje için bir amaç niteliğinde
olmuştur.
Bu proje kapsamında kırmızı
çamur atığına, hali hazırda var olan az enerji tüketimi ve çevreye duyarlı
proseslerin kullanıldığı yenilikçi bir üretim yöntemi olan hidrometalurjik
yöntemlerle liç işlemi uygulanacak daha sonra elde edilen ürüne sinterleme işlemi uygulanarak sentetik kemik
grefti üretimi yapılacaktır. Bu çalışma ile disiplinlerarası bağın sağlamlaştırılarak bu
iki önemli sektörün birleştirilmesi hedef alınmıştır. Kırmızı çamur atığından,
yenilikçi, ekonomik, çevreye duyarlı yöntemlerin uygulanarak sentetik kemik
grefti olarak ilk kez üretim yapılacak
olması proje önerisinin özgün etkisini vurgulamaktadır. Proje kapsamında ülke sınırlarımızda ilk defa
yapılacak olan bu çalışma sonucunda uluslararası hakemli dergilerde (SCI)
makale, uluslararası sempozyumlarda bildiri yapılması planlanmaktadır.