Akademik Veri Yönetim Sistemi
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2024
Yumurta kabuğunun en değerli kısmı ise membran denilen yumurta kabuğu zarıdır. Çünkü bu zar kollajen ve hyaluronik asit içermesinden dolayı ilaç sanayi, kozmetik ve tıp gibi sektörlerin önemli bir ürün kaynağı olmuştur. Kolajen birçok hayvan türünde bulunan yapısal bir proteindir [1]. Kolajen, tek bir tip protein olmayıp şimdiye kadar 29 farklı tipte kolajen elde edilmiştir [2]. Kullanımı giderek yaygınlaşan yumurta kabuğu zarı TİP 1, TİP 5 ve TİP 10 kolajen yönünden zengin kolajen kaynağı olarak bilinmektedir. Yumurta kabuğu membranı sensör üretimi için de uygundur. [3].
Bu projede boyamada kullanılan kimyasal mordanlara (bağlayıcı) alternatif olarak yumurta kabuğu zarından elde edilen kolajen kullanılacaktır. Proje kapsamında önceden mordanlama ve birlikte mordanlama yöntemleri ayrı ayrı uygulanarak kolajenin etkisi 2 yöntem için de karşılaştırılabilecektir. Ayrıca hayvansal lifler ile bitkisel liflerin boyanmasında kolajenin bağlayıcı olarak etkisini karşılaştırmak için hayvansal bir lif olan ipek ile bitkisel bir lif olan pamuk kumaşları ayrı ayrı mordanlanacak ve boyama sonrası kolajenin renk verimine etkisi açısından karşılaştırılacaktır.
Proje kapsamında kolajenin renk verimine etkisinin karşılaştırılacağı bir diğer parametre ise kullanılacak olan doğal boyarmaddelerdir. Proje kapsamında biri hayvansal diğeri bitkisel olan 2 boyarmadde kaynağı seçilmiştir. Hayvansal boyarmadde koşinil, bitkisel boyarmadde kaynağı ise bir gıda atığı olan soğan kabuğudur. Böylece kolajenin, hem mordansız boyamaya göre hem de bitkisel ve hayvansal boyarmaddeler kullanarak bitkisel ve hayvansal liflerin boyanmasına olan etkileri karşılaştırmalı olarak incelenebilecektir.
Günümüzde artık önemli bir kavram haline gelmiş olan sürdürülebilirlik bütün sektörlerin önem verdiği gibi tekstil sektörü için de oldukça önemli hale gelmiştir. İnsanın temel ihtiyaçlarından olan giyinme ihtiyacını karşılayan tekstil sektörü bunun yanında ev tekstili ve aksesuar üretimi gibi üretimlerde de yer almaktadır. Üretilmiş olan tekstil mamullerinin hammaddesinin ve yardımcı malzemelerinin doğal kaynaklardan oluşması, elyaf üretimi esnasında kullanılmakta olan bakteri, virüs ve haşerelerin zararlı etkilerini ortadan kaldırmak için kullanılan kimyasal ilaçların azaltılması ya da bu maddelere en az ihtiyaç duyan liflerin tercih edilmesi gerekmektedir. Bunların yanı sıra geri dönüşüm veya atık ürünlerin üretime dahil etmek, ürün ömrünün mümkün olabildiğince maksimum seviyede olmasını sağlamak, üretim-tüketim aşamalarında geri dönüşüme önem vermek hatta hiçbir atık oluşturmadan üretim proseslerini uygulamak dünya ekonomisi ve ekolojisi bakımından oldukça önem teşkil etmektedir.
Proje kapsamında sentetik malzemelerin kullanımına alternatif olarak değerlendirilecek olan yumurta kabuğu zarı ve soğan kabuğu kullanımları hem insan dostu hem de çevre dostu bir yaklaşımı esas almakta, gıda atıklarının değerlendirilmesiyle de ekolojik ve sürdürülebilir modaya katkıda bulunmaktadır. Yumurta kabuğu zarı kullanılarak gerçekleştirilecek boyamalarda, mordansız boyamaya göre renk verimini en az %20 arttırmayı hedeflemekteyiz. Böylece, Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin de desteklediği bir ilke olan minimum atık, maksimum üretim ilkesi doğrultusunda hareket etmiş ve geri dönüşüm sayesinde ülke sermayesine ekonomik katkı sağlamış olacağız.