h.1008-1009/m.1599-1600 Tarihli B-18 Numaralı Bursa Mahkeme Sicilinin Fıkıh İlmi Açısından Tahlili

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Y.Lisans, 2018 - 2019

Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
Destek Programı: BAP Y.Lisans
Başlama Tarihi: Haziran 2018
Bitiş Tarihi: Mayıs 2019

Proje Özeti

h.1008-1009/m.1599-1600 TARİHLİ B-18 NUMARALI BURSA ŞER‘İYYE SİCİLİNİN TASNİFİ VE FIKIH İLMİ AÇISINDAN TAHLİLİ

İnsanların haklarını koruyup adaleti tevzi edecek olan “Adli Yargı Birimi” bir devletin en önemli müesseselerinden biri sayılır. Bu sebeple asr-ı saadetten itibaren İslam devletlerinde daima adaletin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için her türlü tedbir alınmıştır. Bu tedbirlerden birisi mahkeme kayıtlarının tutulmasıdır. Osmanlı devletinde Şer‘iyye Sicilleri, gayet sağlıklı bir şekilde tutulup günümüze ulaşmıştır. Söz konusu Siciller, İslam tarihi ve özellikle Fıkıh ilmi tarihi açısından büyük bir önem arz etmektedir. Ayrıca bu siciller, Fıkıh ilminin, teorinin ötesinde pratikte kendi muhitinde ve mantığında mükemmelen uygulandığını gösteren en bariz vesikalarıdır. Bu siciller arasında, İstanbul Şer‘iyye Sicillerinden sonra sayı ve muhteva zenginliği ve en eski tarihli defterlerin günümüze ulaşması bakımından Bursa Şer‘iyye Sicilleri ikinci sırayı almaktadır. Çalıştığımız Bursa Şer‘iyye Sicili, Milli Kütüphane’de B-18 numara ile kaydedilmiş olup h. 1008-1009/m.1599-1600 yıllarında Bursa’da “Şer‘î Mahkeme’ye” intikal eden dava, hüccet ve fermanları içermektedir. Bu çalışmada, öncelikle sicil, imkan nisbetinde hatasız bir şekilde okunup bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Bu esnada konu taraması yapılarak dizin oluşturulmuştur. Akabinde Arapça kayıtlar Türkçe’ye tercüme edilmiş, Osmanlıca kayıtlar transkripsiyon işaretleri kullanılarak latinize edilmiştir. Nihayet ilgili dönemde en çok başvurulan Hanefi fıkıh kaynaklarına dayanılarak kayıtlar tahlil edilmiştir.