Akademik Veri Yönetim Sistemi
Derebaşı N.(Yürütücü), Aküner M. C.
TÜBİTAK Projesi, 1996 - 1998
Genellikle transformatör çekirdeklerinde kullanılacak manyetik maddelerde, düşük güç kayıpları, iyi bir manyetik geçirgenlik ve kolay mıknatıslanabilme gibi özellikler aranır. Manyetik maddelerdeki madde üretildikten sonra oluşan güç kayıplarının temel nedeni manyetik domain yapısındaki bozulmalardır. Domainleri yönlendirlmiş elektrik çelikleri veya amorf gibi ileri malzemeler kullanmak güç kayıplarının azalmasını sağlar. Ancak bu yapının üretim aşamasında (depolanması, dilinmesi, sarılması, tavlanması, kesilmesi, reçine emdirilmesi, lak veya epoksi kaplanması vb.) bozulmaması gerekir. Tavlama işlemine kadar olan bozulmalar kısmen veya tamamen uygun ısı programları uygulanarak düzeltilebilir. Ancak bundan sonra yapılacak her işlemin yapıyı bozmaması için bilinçli uygulamalar gerekir. Transformatör çekirdeğinde ileri malzemeler (NiFe, yönlendirilmiş ve/veya çizilmiş elektrik çeliği, amorf vb.) kullanmak B-H eğrisini dolayısıyla manyetik kayıpları azaltacak ve geçirgenliği arttıracaktır. Bu maddelerin ısı işlemleri oldukça hassas olduğundan uygun ısı programları uygulanmalıdır. NiFe alaşımı kullanılması alt mıknatıslama değerlerini geliştirmektedir. Amorf madde kullanılmasıyla ise kayıplar en iyi elektrik çeliğinden 1/3 az olurken, bu maddenin işçiliği zordur ve yeni üretim teknikleri geliştirilmelidir. Bu projede belirtilen uygulamalardaki her maddeye özgün ısı programlarıyla ve üretim yöntemlerinin geliştirilmesiyle manyetik domain yapısının korunması veya geri kazandırılması araştırılacaktır. Böylece manyetik güç kayıpları en aza indirilerek transformatörlerin çalışma verimi arttırılacaktır.