Rol Modellere Ilişkin Çoklu Anlatılar ve Klinik Dönem Tıp Öğrencilerinin Profesyonel Kimlik Oluşum Süreçleri: Anlatı Desenli Çalışma


Gülpınar M. A., Akturan S.(Yürütücü)

TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2024

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Kasım 2021
  • Bitiş Tarihi: Kasım 2024

Proje Özeti

Özgün değeri: Tıpta profesyonellik son yıllarda akreditasyon süreçlerinin de etkisiyle tıp fakültelerinin eğitimlerinde öne çıkmaya başlamıştır. Profesyonel tutum ve davranışların elde edilmesinde profesyonel kimlik oluşumunun (PKO) sağlıklı gelişmesinin önemi son yıllarda vurgulanmaktadır.PKO süreci; kişinin hem mesleki hem de bireysel gelişimlerini içeren, öğrenenin meslek topluluklarının içine dahil olmasıyla yürüyen bir sosyalleşme süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle, öğrencilerin bu süreçte profesyonellik eğitimlerinin rol model olan eğiticilerle desteklenmesi ve gerekli rehberliğin sunulmasının önemi önemi vurgulanmaktadır. Rol model, öğrencilerin profesyonellik hakkında farkındalığına ve bilgi edinmesinin en önemli aktörlerden biridir. Özellikle klinik dönem tıp eğitiminde rol model eğiticilerin rehberliğinde öğrenci hekimlik pratiğine uygun davranış kalıpları oluşturulması hedeflenir. Öğrencilerin rol modelleri ile etkileşimlerinde gözlemlerine ilişkin anlatılar öğrencilerin keşfettiklerini/farkına vardıklarını takip etmelerine yardımcı olur ve bunları hatırlamak için de anlamlı bir araç işlevi görür. Anlatıların öğrenmeye, anlamaya ve hatırlamaya yardımcı olabilecek sosyal ipuçlarını dahil etme ve bütünleştirme gibi bazı önemli rolleri de vardır. Anlatılar ve anlatı temelli tıp kullanımı, profesyonellik eğitiminde ve PKO’da önemlidir. Anlatı tıbbı, sağlık/hastalık süreçleri üzerinden kliniğin dili, sembolleri, tarihi ve kültürel anlayışı ile öğrencilere hekimlik kimliklerini yapılandırma/inşa etme süreçlerinin anlaşılmasında kaynaklık eder. Anlatılar profesyonelliğe ilişkin yeterliklerin geliştirilmesini ve PKO sürecini de destekler.

 

Bu araştırmanın amacı öğrencilerin rol modeli aldıkları eğiticiler üzerinden profesyonel kimlik oluşumuyla ilgili süreçleri ortaya çıkarmaktır. Bu süreçler öğrencinin rol modeli aldıkları eğiticilerle kendi anlatıları, rol modeli aldıkları eğiticilerin kendi profesyonel kimliklerinin oluşumlarına yönelik görüşmeler anlatıları, rol modeli alınan eğiticilerin birlikte çalıştığı ekip üyeleri ve hastalarıyla görüşmeler anlatıları üzerinden ortaya konulacaktır.

Yöntemi: Bu araştırma nitel paradigma temelinde anlatı desenli olarak etkinlik teorisi üzerinden tasarlanmıştır tasarlanmış olup,. Türkiye’nin her coğrafi bölgesinden en az bir tıp fakültesinde gerçekleştirilecektir. Veri oluşturma yöntemi ve aracı anlatısal yazım (AY) ve derinlemesine görüşmelerdir. Tıp eğitiminde klinik dönemlerden (4., 5. ve 6. sınıflar) kolay ulaşılabilir örneklem yöntemiyle en az 3 öğrenciden (her tıp fakültesinden toplam 9 öğrenci) anlatısal yazımları istenecektir. Ayrıca, tıp fakültelerinde klinik dönem öğrencileri arasından gönüllü olan öğrencilerle derinlemesine görüşmeler yapılacaktır. Bununla birlikte, öğrencilerin anlatılarında bahsettikleri rol modelleri (tıp eğiticileri) ile derinlemesine görüşmeler yapılacaktır. Rol modellerin ekibinden en az bir iki kişi ile (hemşire, sekreter, ameliyathane teknisyeni, sağlık memuru, vb.) derinlemesine görüşülecektir. Rol modellerin hastaları (her rol model için 3 ila 3 hasta) ile derinlemesine görüşmeler yapılacaktır. Araştırmadan elde edilen anlatısal yazımların ve görüşmelerin analizleri tamamlanıp sonuçlar elde edildikten sonra, son olarak, projede elde edilen sonuçlar üzerinden kültürümüze duyarlı bir kavramsal ve kuramsal çerçeve geliştirmek amacıyla 2 günlük ‘Uzman Paneli’ düzenlenecektir.

Yönetimi: Belirlenen iş paketleri kapsamında yapılacak işler ve görevler proje yürütücüsü ve diğer 6 araştırmacı tarafından yönetilecektir.

Yaygın etkisi: Bu projenin sonunda Türkiye’de profesyonel kimlik oluşumuna ilişkin; kurumsal iklim, sosyal ilişkisellik, rol modeller, sosyo-kültürel anlayışlar, inançlar, profesyonellik beklentileri ve örüntüler gibi kültüre duyarlı ve çok boyutlu yeni bir kavramsal çerçeve oluşturulacaktır. Oluşturulacak kavramsal çerçeve, mezuniyet öncesi tıp eğitiminde rol alan tüm paydaşlar tarafından kullanılabilecektir. Ayrıca, ‘Tıpta ve Diğer Sağlık Profesyonellerinin Eğitiminde Profesyonellik’ ve ‘Sağlık Profesyonellerinin Eğitiminde Profesyonel Kimlik Oluşum Süreçlerini Geliştirmede Anlatılar ve Anlatısal Yazımların Kullanımı’ iki önemli eğitim modülü, araştırmanın sonucunda oluşturulacak kavramsal çerçeve ve model bağlamında geliştirilecektir. Geliştirilecek kavramsal ve teorik çerçeve doğrultusunda modüler eğitimlerin tasarlanacak, yazılımları geliştirilecek ve ilgili paydaşlara pazarlanacaktır. Elde edilecek verilerden yararlanarak tasarlanacak tıpta profesyonellik programlarının öğrenciler, toplum, sağlık parametreleri ve kurumsal iklime etkilerine ilişkin projelerin oluşturulmasına önemli bir katkısı olacağı öngörülmektedir. Projenin sonunda ortaya çıkacak veriler doğrultusunda ‘Tıpta Profesyonel Kimlik Oluşumu’ eğitim programı geliştirilecek ve tüm tıp fakültelerinin kullanımına sunulacaktır.