Non alkolik yağlı karaciğer hastalığı modelinde oksisterollerin lipit metabolizması ve enoplazmik retikulum stres yolağına etkisi (Doktora Tez projesi)

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2015 - 2017

Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
Başlama Tarihi: Eylül 2015
Bitiş Tarihi: Aralık 2017

Proje Özeti

Amaç: Yüksek kolesterol diyetiyle oluşturulan NAYKH modelinde değişen oksisterol düzeylerinin karaciğer dokusunda lipit metabolizması ve ER stres üzerindeki etkisini ve vitamin E’nin bu süreçteki rolünü araştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamızda, 2-4 aylık 24 adet erkek albino tavşan 4 gruba ayrıldı: 1) Kontrol; normal yem 2) Kolesterol; %2 kolesterol içeren yem. 3) Kolesterol + vitamin E; %2 kolesterol içeren yem ve vitamin E i.m. uygulandı. 4) Vitamin E; normal yem + vitamin E i.m. uygulandı. 8 hafta sonunda, tavşanlardan kan örnekleri ve karaciğer dokuları alındı. Karaciğer dokuları makroskobik olarak incelendi. Karaciğer dokularından alınan kesitlerde kolesterol ile beslenen tavşanlarda NAYK oluşumu Oil red boyamasıyla ve enflamasyon ve steatosizin geliştiği, α-SMA, RAM11, col1A1 ve 4HNE belirteçleriyle ışık mikroskobunda gösterildi. ER stres (pIRE1, pPERK, Grp78 ve Grp94), lipit metabolizması değişikliği (PPARα, PPARγ, SREBP1 ve SREBP2 transkripsiyon faktörü) ve oksisterol ilişkili proteinler (LXRα and ABCA1) immunblotlama tekniği ile belirlendi. Oksisterol düzeyleri LC-MS/MS tekniği ile MRM metodu kullanılarak ölçüldü. Bulgular: pIRE1 ve Grp94 protein ekspresyonları kolesterol grubunda anlamlı bir şekilde artarken kolesterol+vitamin E verilen grupta anlamlı bir şekilde azaldığı gözlendi. SREBP1, SREBP2 ve PPARγ ekspresyonları hiperkolesterolemi ile artarken, kolesterol+vitamin E verilen grupta anlamlı olarak azaldı. LXRα hiperkolesterolemi ile azalırken ABCA1’de değişiklik gözlenmedi. Vitamin E verilmesi LXRα’yı daha da azaltırken ABCA1 ekspresyonunu anlamlı bir şekilde artırdı. Oksisterol düzeyleri ise; 24(S)-OHC, 25-OHC ve 7-KC hiperkolesterolemi ile artarken, 27-OHC ve 7α-OHC’de değişiklik gözlenmedi. Kolesterol+vitamin E verilen gruplarda 24(S)-OHC, 25-OHC ve 7-KC anlamlı olarak azalırken, 27-OHC ve 7α-OHC anlamlı olarak arttı. Sonuçlar: Tavşanlarda yüksek kolesterollü yem ile değişen oksisterol düzeylerinin ER stresin tetiklenmesinde rolü olduğu, artan lipit birikiminin oksisterol düzeyini de etkilediğini ve NAYKH oluşumuna yol açtığını ve Vitamin E verilmesinin NAYKH gelişimini azaltıcı yönde etkilediğini göstermektedir.

Anahtar kelimeler: Non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı, oksisterol, ER stres