Yağış Sularının Sürdürülebilir Yönetimi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Suzi Levi

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Sıddık Sinan Keskin

Eş Danışman: Jean O. Lacoursiere

Özet:

YAĞIŞ SULARININ SÜRDÜRÜLEBİLİR YÖNETİMİ Kentleşmenin yağış sonrası oluşan yüzey suları üzerinde en önemli etkisi miktar ve kalitede gözlemlenen değişikliklerdir. Kentleşme ile paralel olarak su sızdırmaz alanların artması, yağış sularının yüzeyde kalmasına neden olarak sel baskınlarına, toprak erozyonuna; sızıntı, buharlaşma ve yeraltı suları oluşumunun azalmasına sebep olmaktadır. Kentsel alanlarda yağmur ve kar yağışı sonucu oluşan büyük miktarda yüzey sularının, bu alanlardan mümkün olduğunca kısa bir sürede taşınması için ekolojik olmayan geleneksel drenaj yöntemleri kullanılmaktadır. Bu tezde kentsel gelişimin sel baskınlarına ve su kirliliğine etkilerini azaltmak için kullanılabilecek sürdürülebilir çözümlerin araştırılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, çalışmanın ana hedefi etkin ve sürdürülebilir yağış suları yönetimi uygulamasının ve bunun İsveç, Kristianstad Üniversitesi Kampüsü’nde hayata geçirilme şekillerinin incelenmesidir. Yağış suları yönetim dizisi, yağmur sularının yönetimini çıkış noktasına en yakın alanda önleme, kaynağında, yerinde ve bölgesinde kontrol gibi farklı teknikleri içerdiğinden, seçilen alanda yeşillendirilmiş çatılar, su arkları ve oluşturulan sulak alanlar uygulanmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda, yeşillendirilmiş çatıların diğer en iyi yönetim uygulamaları ile birlikte gözönüne alındıklarında, yağış sonrası oluşan yüzey sularının tutulmasında daha etkili oldukları görülmüştür. Su arkları, yağış sularının toplandığı havzadan taşınması amacıyla tasarlanmıştır. Planlanan parametreler, su arklarının boyutları bakımından çatılardan ve sızdırmayan yüzeylerden gelen su akışını taşıyabilecek durumda olduklarını göstermiştir. Ayrıca, su arkları, yönetim dizisinde sıralanmış sonraki uygulamalara geçmeden önce tahliye debisinin kontrolünün yanı sıra, su kalitesinin iyileştirilmesi için de tasarlanmıştır. Bu çalışmada sulak alan sistemi, tasarlanan su arklarından gelen yağış suyunu son durağı olan Helgean Nehri’ne nakledecek bir yapı olarak düşünülmüştür. Kristianstad Universitesi Kampüsü’nde yapılan bu çalışmada, yağış sularının doğal yöntemlerle yönetiminde sürdürülebilir drenaj sistemlerinin konfor ve estetik görünüm sağlaması ile uygulanabilirliği gösterilmiştir. ABSTRACT SUSTAINABLE URBAN STORMWATER MANAGEMENT The major impact of urbanization on aquatic environment is the changes in the quantity and quality of runoff. Increasing impervious areas cause conversion of rainwater to surface runoff, resulting flooding, soil erosion, together with reduction of infiltration, evaporation, interception and recharge of groundwater. Non-ecological traditional drainage systems are used to remove the large amount of surface water from the urbanized areas as quickly as possible. This thesis investigates sustainable solutions to reduce the impacts of urban development on flooding and water pollution. In this context, the main aim of this study is to analyze the effective sustainable stormwater practices and their application to Sweden, Kristianstad University Campus. As stormwater treatment train provides different techniques such as prevention, source, site and regional control to manage the rainwater as close as to its source; green roofs, swales and constructed wetland have been applied for the selected area. It was found that green roofs are more effective if employed together with other best management practices to detain stormwater successfully. Swales have been designed for conveying the rainwater from the catchment area. The designed parameters showed that the dimensions of swales are proper to handle the surface runoff from roofs and hard surfaces. Apart from controlling the discharge flow rate, swales have been designed to improve the water quality before reaching the next stormwater management practices. The wetland system has been considered as a conveyance of rainwater coming from the designed swales to the last destination, river Helgean. The Kristianstad University Campus study showed the applicability of sustainable drainage systems to manage stormwater in Nature’s way with improving amenity and aesthetic way.