Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Zafer Türkmen
Danışman: HAKAN ERTEM
Özet:Belirli ihtiyaçları karşılamak için oluşan kentsel hareketlilik sorunu (ulaşım), kentlerin yayılmasının ve nüfusun kentleşme oranındaki artışının kısmen kentleşmeye yansıması ile çoğalmıştır. Ulaşımın kent yaşamı için gittikçe daha ciddi bir problem haline gelmesi, bir plan dâhilinde büyümeyen kentlerde çözümlerin de plansızca ve ilerisi düşünülmeden uygulanmasının bir sonucudur. Son yıllarda kent içi ulaşım problemlerine verilen en kestirme çözüm önerisi, karayolu ağırlıklı ve mevcut hatlara daha fazla sayıda otobüsün konulması biçimindedir. Özellikle büyük şehirlerimizde tam bir keşmekeş haline gelen kent içi ulaşım sorununun çözümünde, genellikle lastik tekerlekli araçların ve bilhassa kent içi otobüslerin devreye sokulduğu görülmektedir. Bu çalışma kapsamında kent içi ulaşım aracı olarak otobüs dört temel bölüme ayrılarak ele alınmış ve konu hakkında genel bir çerçeve çizilerek, daha sonraki çalışmalara yol gösterici olabilecek birtakım sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır. Giriş bölümünde genel olarak çalışmanın problemi, amacı ve önemi ortaya konulmuş, konuya zemin hazırlanmıştır. Otobüsün neden teze konu olarak seçildiği, bu konunun ele alınmasındaki amaç, varılacak sonuçların önemi ve sağlayacağı faydalar gibi temel nitelikteki bilgiler genel hatlarıyla paylaşılmıştır. Birinci bölümde, kent içi ulaşım kavramları, kent içi ulaşım ve sorunları, kent içi ulaşım sorunlarının çözümünde kullanılan sistemler ele alınmış ve bu sistemler içerisinde otobüsün konumu tespit edilmiştir. Ağırlıklı olarak kent içi ulaşım nasıl gerçekleştirilmektedir, hangi araçlar neden tercih edilmektedir, bunların avantaj ve dezavantajları nelerdir, gibi sorulara yanıt aranarak konunun içinde şekillendiği ortam ele alınmıştır. İkinci bölüm, kent içi toplu ulaşımda kullanılan otobüse ayrılmıştır. Bu bölümde kent içi ulaşım aracı olarak otobüslerin tarihi gelişim süreci, Türkiye’de kent içi ulaşımdaki yeri, kullanım sıklığı, avantaj ve dezavantajları gibi konular ele alınarak, yaygın olarak kullanılan otobüslerin genel nitelikleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde kent içi otobüslerin tüm sınıflarını etkileyen iç ve dış tasarımlarının tipik özellikleri; biçimsel, estetik ve çevresel özellikleri açısından incelenmiştir. Konu hakkındaki yönetmelikler ve daha önce yapılan bilimsel çalışmalar çerçevesinde tasarım kriter ve bağlamları belirlenmeye çalışılmıştır. Dördüncü bölümde ise tip ve tipoloji terimleri ele alındıktan sonra, ürün anlambiliminde sınıflandırma kuramı çerçevesinde, kent içi otobüsler için bir sınıflandırma önerisi yapılmıştır. Buna göre kent içi ulaşımda kullanılan otobüsler, “uzunluk ölçüleri”, “şasi- yükseklikleri” ve “yakıt sistemleri” olmak üzere, üç gurupta sınıflandırılmıştır. Sınıflandırmanın uygunluğu açısından Kayseri Kent İçi Ulaşım Sistemi ve kullanılan otobüsler kısaca incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise, elde edilen bulgular ortaya koyulmuş ve değerlendirmeler yapılmıştır. SUMMARY The problems of urban mobility (transportation) that occurs when satisfying certain needs have grown because of the facts that cities have grown and increase in urbanization ratio of the population has affected main urbanization. The transportation solutions for the cities that do not expand with a plan are also not planned considering future. This fact causes that transportation has become a more serious problem of the urban cities. Recently, to increase the number of busses working on available routes is considered as the quickest solution of this problem. It can easily be observed that generally vehicles with tire and local busses are used to solve the urban transportation problems which have become very serious problems of cities, especially bigger ones. In this work, busses, one of urban transport vehicles, are examined under four main topics and it is aimed to sum up some conclusions, to become guidelines of future works in this field, by drawing a general framework. Introduction covers the problem, aim, importance of the problem and laid a groundwork for the research. The main reason of choosing bus as the core subject, the aim of making research on this subject, the importance and benefits of the results are declared briefly. In the first section, urban transportation concepts, urban transportation problems and the systems used for solving urban transportation problems are handled and the role of bus in this system is detected. Predominantly, subjects such as how to do urban transport, why to chose certain vehicles for certain tasks, their advantages and disadvantages are covered. This pretty much draws the mainframe that subject occurs in. The second section covers the busses used for public transport. In this section, mainly used busses are inspected declaring their role in the Turkish urban transportation, historical background of busses, how often they are used, advantages and disadvantages. In third section the main properties of interior and exterior designs of the urban busses that affect whole categories of them are analyzed in terms of form, aesthetics and environmental properties. Design criterias are tried to set with the help of regulations and former researches done by others. In fourth section, type and typology terms are handled and then a suggestion made about how to classify urban busses. They are classified under three groups. The groups are detected in terms of their “sizes”, “chassis height” and “fuel systems”. The coherence of classification is provided by studying busses used in The Kayseri Urban Transportation System. At conclusion, findings are declared and some evaluations are made.