Sosyal Bilgiler Derslerinde Empati Becerilerine Dayalı Öğretim Tekniklerinin Kullanılması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum:

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Sevgi Keskin

Danışman: Hamza Akengin

Özet:

SOSYAL BİLGİLER DERSLERİNDE EMPATİ BECERİLERİNE DAYALI ÖĞRETİM TEKNİKLERİNİN KULLANILMASI Bu araştırmada, sosyal bilgiler derslerinde empati becerilerinin ağırlıklı olduğu etkinliklere dayalı olarak; öğrencilerin bilişsel, duyuşsal, ahlâkî ve sosyal becerileri incelenmiştir. Bunun yanı sıra empatik öğrenme süreci ortaya konularak bu süreç içerisinde öğrenci gelişimleri değerlendirilmiştir. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden aksiyon araştırma ile yapılmıştır. Bu amaçla; bir devlet okulunda öğrenim gören 35 ilköğretim 5. sınıf öğrencisiyle, sosyal bilgiler derslerinde araştırma sürdürülmüştür. Araştırma sürecinde araştırmacı, öğretmen rolüyle araştırma sahasında bulunmuş ve bir eğitim öğretim yılı süresince araştırmayı sürdürmüştür. Araştırmanın veri toplama sürecinde, yapılan dersler video kamera ile kayıt altına alınmıştır. Bunun yanı sıra empati becerilerine dayalı etkinliklerden oluşan çalışma yapraklarıyla araştırmanın dokümanları elde edilmiştir. En son olarak da araştırma süreci sonunda öğrenci ve velilerle görüşmeler gerçekleştirilmiş ve bu esnada ses kayıt cihazıyla bunlar kayıt altına alınmıştır. Daha sonra video kamera ve kayıt cihazı ile elde edilen bu veriler etkin bir değerlendirme için yazıya dökülerek işlenmiştir. Aynı zamanda dokümanlar ve görüşmeler dikkate alınarak değerlendirme esasları oluşturulmuştur. Bu değerlendirme esasları doğrultusunda veriler, nitel içerik çözümlenmesi ve yorumsal analize tabi tutulmuştur. Araştırma sonunda empatik becerilerin yoğun olarak kullanıldığı sosyal bilgiler derslerinde; öğrencilerin, araştırma sırasında geliştirilen empatik öğrenme sürecinin son aşamalarına kadar çıkabildikleri tespit edilmiştir. Empatik öğrenme süreci ile çocuğun diğer gelişim alanları (bilişsel, duyuşsal, ahlâkî ve sosyal beceriler) arasında olumlu yönde bir ilişki bulgulanmıştır. ABSTRACT USE OF EDUCATION TECHNIQUES WHICH IS BASED ON EMPATHY SKILLS IN SOCIAL STUDIES In this study; cognitive, affective, moral and social skills of pupils that are based on activities which are predominantly empathy skills in social studies are analyzed. Moreover after learning process that is based on empathy is stated developments of pupil are evaluated during that process. This study is realized by action research that is belong to qualitative research patterns. For this purpose the study in social studies is maintained with 35 5th term students who attend to a state school. Researcher participates in research as a teacher during the research process and maintains the research throughout an academic year. Lessons that are instructed during the data collection process of the research are recorded by using a video camera. Furthermore research documents are gathered by worksheets that consist of activities that are based on empathy skills. Finally at the end of the research interview with pupils and their parents are realized and meanwhile those interviews are recorded by a tape recorder. Then those data which are gathered from video camera and tape recorder is processed by writing out for an effective evaluation. At the same time evaluation criteria are developed by taking documents and interviews into consideration. Throughout those evaluation criteria data is processed with qualitative content analysis and hermeneutic analysis. At the end of the research it is stated that pupils can progress up to the last stages of empathic learning process that is developed during the research in social studies in which empathic skills are used intensively. A positive relation is found between the emphatic learning process and the other developmental areas (cognitive, affective, moral and social skills) of children.