Ortaöğretim ingilizce ders kitaplarındaki etkinliklerin eleştirel, yaratıcı ve yansıtıcı düşünme becerrileri açısından değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BÜŞRA FİRİDİN ŞİMŞEK

Danışman: Sibel Cengizhan

Özet:

Üst düzey düşünme becerileri son zamanlarda birçok alanda önem kazanırken, eğitim alanında da bu becerilerin öğrencilere nasıl daha etkili kazandırılabileceği konuşulmaya, tartışılmaya, araştırılmaya ve sorgulanmaya başlandı. Bilgileri ezberlemenin insanı bir adım öteye götürmeyeceği anlaşılıp, bilgiyi kullanmanın, sorgulamanın, araştırmanın, eleştirmenin, kendimizi her daim revize etmenin gerekliliğinin farkına varıldığında, öğretim programlarında da eleştirel, yaratıcı ve yansıtıcı düşünme gibi terimler ya da bu düşünme becerilerinin gerektirdiği hedef davranışlar yer almaya başladı. Gerek ilköğretim gerekse ortaöğretim düzeyinde farklı derslerin öğretim programlarında bu üst düzey düşünme becerilerine yer verilmesine rağmen, öğrencilerin eleştiri yapabilme, araştırabilme sorgulayabilme, yeni fikirler ortaya atabilme, öz düzenleme yapabilme gibi beceriler bakımından yetersiz olduğu görülmektedir. Bu araştırmanın amacı, öğrencilerde görülen bu eksikliklerden yola çıkarak Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı devlet okullarında ortaöğretim 9., 10., 11. Ve 12. Sınıf İngilizce Ders Kitaplarında öğrencilere üst düzey düşünme becerilerinden eleştirel, yansıtıcı ve yaratıcı düşünme becerilerini kazandırmaya yönelik etkinliklerin var olup olmadığını ve bu etkinliklerin düşünme becerilerini ne ölçüde kazandırdığını incelemektir. Bu sınıf düzeylerindeki İngilizce Ders kitapları araştırmacı tarafından hazırlanan bir dereceli değerlendirme ölçeği ile incelenecektir. Bu ölçekle toplanan veriler, nitel araştırma çözümle yöntemlerinden biri olan içerik çözümlemesi yöntemiyle analiz edilecektir. Düşünme becerileri bakımından incelenecek olan 2020-2021 eğitim öğretim yılı içerisinde 9., 10., 11. Ve 12. Sınıf düzeylerinde kullanılacak olan ve MEB tarafından hazırlanan ders kitaplarını seçerken amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Yapılan çalışmalarda daha çok öğretim programlarına ve öğretmen görüşlerine yer verilmesi ve ortaöğretim İngilizce ders kitaplarının üst düzey düşünme becerilerine ilişkin etkinlikleri ne ölçüde içerdiğine dair daha önce herhangi bir çalışma bulunmaması yönüyle bu araştırma önem taşımaktadır. Araştırma sonuçlarının, öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini geliştirmenin yanı sıra, onları ileride atılacakları hayatta sahip olmaları beklenen becerilere de sahip olmalarını sağlayacak etkinliklerin ders kitaplarında nasıl daha etkili verilebileceğine katkısı olacağı düşünülmektedir. Araştırmanın sonuç bölümünde içerik analizinin sonuçları doğrultusunda çalışmanın sınırlıkları ve öneriler sunulacaktır.