Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ONUR MERMER
Danışman: Ajda Aylin Can
Özet:MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKÂ VE ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ Duygusal zekâ ve eleştirel düşünme eğilimleri son yıllarda eğitimde önem kazanan disiplinlerdir. Bireylerin bu disiplinleri kullanabilmeleri özellikle eğitimde daha etkin ve başarılı olabilmeleri açısından oldukça değerlidir. Bu araştırmada Müzik Eğitimi Anabilim Dalı öğrencilerinin duygusal zekâ ve eleştirel düşünme eğilimleri ile alt boyutları arasındaki ilişki incelenmiştir. Tarama modeli kullanılan araştırma, 6 farklı üniversiteden rastgele seçilmiş Müzik Eğitimi Anabilim Dalı son sınıfta öğrenim gören toplam 204 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada duygusal zekâyı belirlemek üzere, Türkçeye uyarlamasını Saltukoğlu, Tatar ve Tok’un yaptığı 41 maddelik “Schutte Duygusal (Gözden Geçirilmiş) Zekâ Ölçeği”, eleştirel düşünme eğilimini saptamak amacıyla, Türkçeye uyarlamasını Kökdemir’in yaptığı 51 maddelik “California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği”, demografik özellikleri belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen 10 maddelik “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Veri analizinde, frekans, yüzde dağılım, t-testi, Mann-Whitney U testi, post-hoc Scheffe testi, post-hoc Mann-Whitney U testi, Pearson Korelasyon Katsayısı değerleri alınmıştır. Elde edilen bulgulara göre, genel eleştirel düşünme eğilimi düzeyi ile genel duygusal zekâ düzeyi arasında “orta” güçlükte, anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğu bulunmuştur. Araştırmada müzik öğretmeni adaylarının, eleştirel düşünme eğilimi düzeyleri ile ilgili demografik özelliklerinin öğrencilerin yaşı, mezun oldukları lise, eğitim gördükleri kurum (üniversite), babanın eğitim durumu, eleştirel düşünme eğilimi ile ilgili bilgi düzeyi ve duygusal zekâ ile ilgili bilgi düzeyi açısından anlamlı farklılaşmaya neden olduğu, cinsiyet, bireysel çalgı, annenin eğitim durumu ve ailenin aylık geliri açısından ise kısmen veya tamamen anlamlı bir farklılaşmaya neden olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. ÖZGEÇMİŞ ii TEŞEKKÜR iii ÖZET iv İÇİNDEKİLER vi TABLOLAR LİSTESİ ix ŞEKİLLER LİSTESİ xii BÖLÜM I: GİRİŞ 1 1.1. Araştırmanın Problemi 1 1.2. Amaç 6 1.3. Önem 6 1.4. Sınırlılıklar 7 1.5. Sayıltılar 7 BÖLÜM II: ALAN YAZIN 8 2.1. Duygusal Zekâ 8 2.1.1. Duygu 8 2.1.2. Duygu ile İlgili Kuramlar 9 2.1.2.1. Çoklu Zekâ Kuramı 9 2.1.2.2. Schachter-Singer Zekâ Kuramı 9 2.1.2.3. Piaget Zekâ Kuramı 10 2.1.2.4. Cannon-Bard Zekâ Kuramı 10 2.1.3. Duygusal Gelişim 10 2.1.3.1. Duygusal Gelişimde Aile 11 2.1.3.2. Duygusal Gelişimde Okul 11 2.1.4. Duyguların İşlevleri 11 2.1.5. Zekâ 12 2.1.6. Zekâ Alanları ve Özellikleri 13 2.1.6.1. Dil Zekâsı 13 2.1.6.2. Mantıksal-Matematiksel Zekâ 13 2.1.6.3. Görsel-Uzamsal Zekâ 13 2.1.6.4. Müzikal Zekâ 14 2.1.6.5. Bedensel-Kinestetik (Devin-Duyumsal) Zekâ 14 2.1.6.6. Sosyal Zekâ 14 2.1.7. Duygu-Zekâ İlişkisi 14 2.1.8. Duygusal Zekâ 15 2.1.9. Duygusal Zekâ Modelleri 18 2.1.9.1. Reuven Bar-On Modeli 18 2.1.9.2. John D. Mayer ve Peter Salovey Modeli 19 2.1.9.3. Daniel Goleman Modeli 21 2.1.9.4. Robert K. Cooper ve Ayman Sawaf Modeli 24 2.1.10. Eğitimde Duygusal Zekânın Önemi 25 2.2. Eleştirel Düşünme 26 2.2.1. Düşünme 26 2.2.2. Eleştirel Düşünme 27 2.2.3. Eleştirel Düşünmenin Boyutları 28 2.2.4. Eleştirel Düşünme Stratejileri 29 2.2.5. Eleştirel Düşünme Eğilimine Sahip Bireylerin Özellikleri 29 2.2.6. Eleştirel Düşünme Öğretiminde Öğretmenin Rolü 30 2.2.7. Eleştirel Düşünme Öğretiminin Avantajları 31 2.2.8. İlgili Araştırmalar 31 2.2.8.1. Duygusal Zekâ ile İlgili Araştırmalar 31 2.2.8.2. Eleştirel Düşünme Eğilimi ile İlgili Araştırmalar 35 BÖLÜM III: YÖNTEM 40 3.1. Araştırmanın Modeli 40 3.2. Evren ve Örneklem 41 3.3. Ölçme Araçları 44 3.3.1. Kişisel Bilgi Formu 45 3.3.2. Duygusal Zekâ Ölçeği 45 3.3.3. Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği 48 3.4. Verilerin Analizi 52 BÖLÜM IV: BULGULAR 55 4.1. Müzik Öğretmeni Adaylarının Duygusal Zekâ Düzeylerine Yönelik Bulgular 55 4.2. Müzik Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimi Düzeylerine Yönelik Bulgular 68 4.3. Müzik Öğretmeni Adaylarının Duygusal Zekâ Düzeyleri ile Eleştirel Düşünme Eğilimi Düzeyleri Arasındaki İlişkilere Yönelik Bulgular 88 BÖLÜM V: SONUÇ, TARTIŞMA VE ÖNERİLER 91 5.1. Sonuç ve Tartışma 91 5.1.1. Müzik Öğretmeni Adaylarının Duygusal Zekâ Düzeylerine Yönelik Sonuçlar ve Tartışma 91 5.1.2. Müzik Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimi Düzeylerine Yönelik Sonuçlar ve Tartışma 95 5.1.3. Müzik Öğretmeni Adaylarının Duygusal Zekâ Düzeyleri ile Eleştirel Düşünme Eğilimi Düzeyleri Arasındaki İlişkilere Yönelik Sonuçlar ve Tartışma 100 5.2. Öneriler 101 5.2.1. Müzik Öğretmeni Adaylarına Yönelik Öneriler 101 5.2.2. Eğitimcilere Yönelik Öneriler 101 5.2.3. Araştırmacılara Yönelik Öneriler 102 KAYNAKÇA 103 EKLER 109 EK 1: Schutte Duygusal (Gözden Geçirilmiş) Zekâ Ölçeği 109 EK 2: California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği 111 EK 3: Kişisel Bilgi Formu 114 EK 4: İzin Belgeleri 115 -------------------- EXAMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN EMOTIONAL INTELLIGENCE AND CRITICAL THINKING TENDENCIES OF MUSIC TEACHER CANDIDATES Emotional intelligence and critical thinking trends are disciplines that have gained importance in education in recent years. It is very valuable for individuals to be able to use these disciplines, especially in terms of being more effective and successful in education. In this study, the relationship between emotional intelligence and critical thinking tendencies and sub dimensions of Music Education students was investigated. The research using the screening model was conducted with a total of 204 students studying in the last year of the Department of music education randomly selected from 6 different universities. In order to determine the emotional intelligence in the study, the 41 items “Schutte Emotional (Revised) Intelligence Scale”, which was adapted to Turkish by Saltukoğlu, Tatar and Tok, the 51 items “California Critical Thinking Tendency Scale”, which was adapted to Turkish by Kökdemir and the 10 items “Personal Information Form” were used to determine the demographic characteristics. In data analysis, frequency, percentage distribution, t-test, Mann-Whitney U test, post-hoc Scheffe test, post-hoc Mann-Whitney U test, Pearson Correlation Coefficient values were taken. According to the findings, there was a significant and positive relationship between the general level of critical thinking tedency and the general level of emotional intelligence. Study the demographic characteristics of music teacher candidates are examined according to the trend of the level of critical thinking when the age of the students, the High School graduate, the education institution (University), father’s education, the trend of the level of knowledge about critical thinking and emotional intelligence can cause to diverge significantly, while the level of knowledge about gender, individual instrument, the educational status of the mother and the family’s monthly income that is partially or completely does not cause a meaningful differentiation.