Ağ toplumunda rızanın inşası bağlamında sosyal medya reklam etkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İRFAN BALUN

Danışman: Sinem Güdüm

Özet:

Yaklaşık 200 yıla yakındır tekno-sosyal gelişmelerde baş döndürücü değişimler ve devrimler yaşanmıştır. İletişim araçlarında, Gutenberg’in matbaasından günümüzdeki enformasyon ve iletişim teknolojilerine, bilgisayar sistemlerine, yeni medya ile sosyal medya ağlarına, internet platformlarına ve nesnelerin internetine varana değin birçok gelişme yaşanmıştır. Adeta baş döndürücü bir hâl alan bu gelişmeler dünya üzerindeki toplumsal yapıları da etkilemiştir. Bu da beraberinde günümüzde yaygın olan iki önemli toplumsal sistemi; kitle toplumu ve ağ toplumunu meydana getirmiştir. Her iki toplumsal yapıda da medya aracılığıyla simgesel olarak rızanın inşası/imalatı/üretimi gerçekleştirilebilmektedir. Kitle toplumu ve kültüründe elit, ayrıcalıklı ve egemen olan yapılar çıkarlarını korumak ve sürdürmek için kitle iletişim araçlarıyla kitlesel anlamda rızanın inşasını gerçekleştirmeye çalışırlar. Kitle medyası, başta Batılı toplumların kapitalist hegemonyasını korumak ve sürdürmek için, egemen bakış açıları ve ideolojileri doğrultusunda bir manipülasyon aracına dönüşebilmektedir. Propaganda ve manipülasyonlarla yapılan yönlendirmeler, toplumun çıkarına olmayan ve onay verilmemesi gereken birçok konuda toplumsal rıza inşa etmiştir. Bilgi, enformasyon, iletişim ve bilgisayar teknolojileriyle birlikte internet, yeni medya ve sosyal medya gibi alanlarda yaşanan gelişmeler, kitle toplumundan ağ toplumuna geçilmesini sağlamıştır. Ağ toplumunda da siyasal iktidarlar ile finansal ekonomik yapılara karşı ve sonrasında ise sosyal, toplumsal ve kültürel sisteme karşı rızanın imalatı inşa edilebilmektedir. Aynı zamanda günümüzde ki rızanın imalatı, mekânsız ve zamansız olan akışların uzamındaki sanal ağlarla küreyerel ölçekte gerçekleştirilebilmektedir. Ayrıca günümüzde dünya nüfusunun yarısından fazlası bu ağları kullanmaktadır. Özellikle sosyal medya ağlarında propaganda ve manipülasyon içerikli olan reklamlar, tüketimde bulunma ve oy verme gibi birçok alanda yönlendirmelere neden olabilmektedir. -------------------- In the last 200 years, we have witnessed outstanding changes and revolutions in techno-social developments. There have been many developments in the means of communication, from Gutenberg's printing press to today's information and communication technologies, computer systems, new media and social media networks, internet platforms and the internet of things. These outstanding improvements have influenced social structures all over the world. This is accompanied by two important social systems that are common today mass society and network society. In both social structures, the consent is produced/constructed/manufactured symbolically through media. The elite, privileged and sovereign structures in the society and culture, aim to constitute mass consent through mass media to protect and sustain their interests. Mass media is transformed into a manipulation tool in line with the dominant perspectives and ideologies in order to preserve and maintain the capitalist hegemony of Western societies. In most cases, directives and manipulations imposed through propaganda build social consent on issues that are unavailing and unapproved. The developments in information, communication and computer technologies such as the internet, new media, and social media have led to the transition from mass society to the network society. In the network society, consent is produced primarily against political powers and financial economic structures following the social and cultural system. Meanwhile, the consent is produced on a glocal scale within virtual networks regardless of time and space. Moreover, more than half of the world's population is involved in these networks today. Advertisements especially in social media networks aiming propaganda and manipulation, can lead to redirections in many areas such as consumption and voting.