Ahmed Rasim istibdattan hakimiyet-i milliyeyye I. ve II. cilt terakkiyat-ı ılmiyye ve medeniye: (metin-tahlil-indeks)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hüseyin Bülent Oskay

Danışman: MUHAMMET GÜR

Özet:

Ahmet Râsim, basın hayatına girdiği 1885 yılından ölüm tarihi olan 1932 yılına kadar, yazı yaşamına aralıksız devam eden yazarlarımızdandır. Neredeyse yarım asır süren bu serüven, Ahmet Râsim’i de edebiyatımızın unutulmaz simâları arasına katmıştır. Yazı hayatına gazetede başlayan Ahmet Râsim; mensur şiir, roman hikâye gibi edebî denemelerinin yanı sıra yelpazesini geniş tutarak fıkra, makale, tenkit, deneme, röportaj, hâtırât gibi devrine ışık tutan yazılar da yazmış vizyonu geniş bir yazarımızdır. Tezimizde Ahmet Râsim’in 2 eserini inceledik. “İstibdâttan Hâkimiyet-i Millîyeye” 2 ciltlik bir tarih çalışmasıdır. I.cildi, 1789 Fransız İhtilâli’nden 1854 yılındaki dış borçlanmalara kadar süren evreyi kapsamakta; ikinci cildinde ise 1854 yılından 1876 yılında I. Abdülaziz’in ölümüne kadar geçen evre anlatılmaktadır. “Terâkkiyât-ı İlmîye ve Medenîye” adlı eserinde ise, İlk Çağ’dan Yakın Çağ’a kadar, medeniyetin gelişmesine katkısı olan milletler; kâşif, keşif ve icadlar konu edinmektedir. İncelediğimiz eserlerde, fikirlerin yerli yabancı kaynaklara dayandırılması, farklı perspektiflerin yansıtılması, olayların ve kişilerin analizine önem verilerek okurun anlatılan dönemin ve şahısların atmosferine sokulması, Ahmet Râsim’in tarihçi şahsiyetinin en baskın özellikleri olarak karşımıza çıkmıştır. Ayrıca kullandığı geniş kaynakçadan da anlıyoruz ki; Ahmet Râsim, belgelere dayalı objektif ve bilimsel bir tarih anlayışını uygun görmektedir. Ahmet Râsim, değişik yazarlar ve yayın organlarından aldığı kritiklere, yer yer nükte dolu şahsî kritiklerini de ekleyerek tarih biliminin bir kronoloji ve şahıslar silsilesi olarak algılanan monotonluğunu da kırmayı başarmıştır. ABSTRACT Ahmet Rasim is one of our authors who continued his writing life without any break from 1885 when he entered the press to his death in 1932. Having lasted nearly half a century, this adventure has added Ahmet Rasim to the unforgettable faces of our literature. Starting his writing life in the newspaper, our author is a widely visioned one who wrote books to enlighten his era such as anectodes, articles, critiques, essays, reviews and memories along with literary trials including prose, novels, and stories. We analyzed two works of Ahmet Rasim in our thesis. Istibdattan Hakimiyet-i Milliyeye is a study of two volumes in history.The 1st Volume involves the period starting from The French Revolution in 1789 to the external debts in 1854 and the 2nd volume includes the stage between 1854 and 1876 when Abdulaziz 1st died. In his Terakkiyati Ilmiye ve Medeniye, he analyzed the nations that contributed the development of the civilisation , explorers, explorations and inventions. In the works we have examined, ideas based on domestic and foreign sources, the reflection of various perspectives, the penetration of the audience into the atmosphere of the period and individuals narrated by giving importance to the analyze of events and persons have been the most striking features of Ahmet Rasim’s historian personality.Furthermore, we infer from the wide bibliography Ahmet Rasim used that he adopted an understanding of document based objective and scientific history. Ahmet Rasim succeeded in breaking the monotonously recognized sequence of chronology and individual in history by adding his occasionally humorous personal critiques to the ones he received from various authors and publishers. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ I-II III-IV ABSTRACT V 1.AHMET RÂSİM’İN HAYATI – ESERLERİ ve TARİHÇİLİĞİ 1-13 2. ESERLERİN TAHLİLİ 14 2.1. İSTİBDATTAN HÂKİMİYET-İ MİLLÎYE, ( I ve II.CİLT ) 14-17 2.2. TERAKKÎYÂT-I İLMÎYYE ve MEDENÎYYE 18-20 2.3. ESERLERDE YER ALAN DİL ve İMLÂ HUSÛSİYETLERİ 21-23 3.METİNLER 24 3.1. İSTİBDÂTTAN HÂKİMİYET-İ MİLLÎYYEYE ( I.CİLT ) 25-187 3.2. İSTİBDATTAN HÂKİMİYET-İ MİLLÎYYEYE ( II.CİLT ) 188-282 3.3. TERAKKÎYÂT-I İLMÎYYE ve MEDENÎYYE 283-308 4. ESERDE İSMİ GEÇEN ŞAHISLAR SÖZLÜĞÜ 309-326 BİBLİYOGRAFYA 327 ÖZGEÇMİŞİM 328