Anayasa mahkemesi’ne bireysel başvuru kararları ışığında tutuklama


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Selma Öztürk Günay

Danışman: YUSUF YAŞAR

Özet:

Ceza yargılamasının amacı yalnızca maddi gerçeği ortaya çıkarmak değil, aynı zamanda mahkeme kararı ile suçluluğu tespit edilen kişiyi cezalandırarak adaleti sağlamak ve böylece kamu düzenini korumaktır. Suçluluğu konusunda hakkında hüküm verilmeyen kişi, masumiyet karinesi gereği henüz suçsuz sayılacağından kişinin bu aşamada cezalandırılması düşünülemez. Ancak, suçluluğu konusunda kuvvetli şüphe bulunan kişilerin; kaçmalarını, delilleri karartmasını, tanık, mağdur ya da başkaları üzerinde baskı kurmasını önlemek amacıyla ya da kanunda belirtilen bir tutuklama nedeninin var sayılabileceği diğer hallerde tutuklanmaları mümkündür. Temel insan haklarından olan kişi özgürlüğüne doğrudan müdahale eden ve ceza yargılamasında sadece bir araç olan tutuklama koruma tedbirine, kanunda gösterilen şartları oluşsa bile istisnai hallerde son çare olarak başvurulmalıdır. Ayrıca mevzuatımızda tutuklama kararı verilmesi konusunda emredici bir düzenleme de bulunmadığından, neden tutuklamaya ya da devamına karar verildiği hâkim ya da mahkeme tarafından gerekçelendirilerek açıklanmalıdır. Anayasa’da Türkiye Cumhuriyeti’nin nitelikleri arasında sayılan insan haklarına saygılı bir hukuk devleti olma özelliğinden dolayı yargılama sonucunda kişinin beraat etme ya da sadece adli para cezası ile cezalandırılma ihtimali de bulunduğundan, kişi özgürlüğünü ihlal eder şekilde uzun süreli tutukluluk hallerine sebebiyet verilmemeli, tutuklamanın geçici bir tedbir olduğu unutulmamalıdır. 2010 yılında 1982 Anayasası’nda yapılan değişiklikten sonra, hukukumuza “bireysel başvuru” kurumu getirilmiştir. Anayasa ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi kapsamında yer alan temel hak ve özgürlüklerin Anayasa Mahkemesi tarafından korunması amacıyla kişilere tanınan bireysel başvuru hakkı ile Anayasa Mahkemesi, yargılama makamları tarafından verilen tutuklama kararlarının kişi özgürlüğü hakkı kapsamında ihlal oluşturup oluşturmadığını inceleyecek ve ihlal tespitinde bulunduğu takdirde ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için gerekenlere hükmedecektir. İnsan haklarının korunması yalnızca Anayasa Mahkemesi’nin değil, diğer yargısal makamların da görevleri arasında olduğundan, Anayasa Mahkemesi tarafından verilen kararların diğer derece mahkemelerince de benimsenerek işbirliği içinde hareket edilmesi önem arz etmektedir. Bu anlamda Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuru kararlarından da yeri geldikçe örnekler verilerek, tutuklama önemli yönleriyle açıklanmaya çalışılmıştır. -------------------- The purpose of the criminal proceedings is not only to reveal the material truth, but to punish the person who has been found guilty by a court decision and thus to preserve the public order by providing justice. However, judicial activities on the subject of guilt is not completed, the person who is not judged about the presumption of innocence is not yet guilty. Arrest is such a protection measure that the fundamental human rights person directly intervenes in his freedom. For this reason, it is necessary to apply as a last resort in exceptional cases without forgetting that the arrest is only a tool in the criminal proceedings. Following the amendment made in the 1982 Constitution in 2010, individual application’’ institution was brought to our law. In order to protect the fundamental rights and freedoms covered by the European Convention on Human Rights by the Constitutional Court, the right to individual applications has been granted so that the Constitutional Court examines whether the detention decisions in practice constituted a violation within the scope of the right to freedom of person. Our Constitution is unique because of our respect for the rule of law to human rights as enumerated in the nature of the Republic of Turkey, in exceptional cases and arrests must be remembered that an interim measure should be applied as a last resort .as a result of the trial, the person may be acquitted or punished only by a judicial fine; therefore, long-term detention should not be caused in violation of the freedom of the person. Moreover, since there is no mandatory regulation in our legislation, it should be noted that the reason for the arrest or continuation of the decision is to be justified by the judge or the court. There was an attempt to explain the important aspects of the arrest by giving examples from the individual application decisions of the Constitutional Court.