Endüstri 4.0 Sürecinde Dijital Dönüşüm ve Sosyoekonomik Yansımalar Bağlamında İnsan Kaynaklarının Dönüşümü: Disiplinlerarası Bir Yaklaşım


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EMRE DEMİRCİ

Danışman: Taşkın Dirsehan

Özet:

Makinelerin birbirleriyle internet üzerinden iletişim kurduğu ve insanlardan bağımsız kararlar aldığı üretim sistemi dördüncü sanayi devrimi olarak tanımlanıyor. Almanya'nın önderlik ettiği bu süreç, ucuz işgücü nedeniyle Asya'ya kaydırılan üretimi Batı'ya aktarmayı hedefliyor. Türkiye, Asya ve Avrupa arasında bir köprüdür. Endüstriyel 4.0, küresel rekabette öne geçmek için Türkiye'ye bazı fırsatlar sunmaktadır. Ancak dijital dönüşüme uyum sağlayamamak bazı tehlikeleri içerir. Her iki olasılık da ülkemizin endüstri 4.0 aşamasına geçişinin yol haritasını belirlemeyi ve üretimdeki yeni dijital dönüşümü gerçekleştirmeyi zorunlu kılmaktadır. Endüstri 4.0'da, ürün eko sisteminin benzersizliği, ürün tasarımından hizmete, birçok mevcut işi gereksiz kılar ve yeni iş kollarının ortaya çıkmasına neden olur. Dolayısıyla, Endüstri 4.0'da insan kaynaklarının dönüşümü ve bu süreçte sosyolojinin rolünün anlaşılması bu çalışmanın konusudur. Dokuma üretiminde buhar makinesinin kullanılmasıyla gerçekleşen sanayi devriminin şok edici etkileri ve zamanın toplum yapısına etkisi sosyolojinin doğuşuna yol açtı. Bu aşamadan sonra sosyoloji toplumsal yapıdaki değişim ve dönüşümleri anlamayı ve açıklamayı amaç edinmiştir. Benzer şekilde, bugün toplumu tüm kurumlarıyla sarsmaya başlayan yeni bir sanayi devriminin eşiğinde, sosyolojinin üstleneceği rol araştırma yapmak ve sosyal yapıyı yeni sürece adapte etmek için anlamlı bilgiler elde etmektir. Bu nedenle, endüstri 4.0'da insan kaynakları dönüşümünün ve sosyolojinin rolü hakkındaki bulguları içeren bu araştırma, dijital dönüşüme uyumu kolaylaştıracak sosyoekonomik ilkeleri bulmayı amaçlamaktadır. Endüstri 4.0'da önde gelen firma ve kuruluşların insan kaynakları araştırmaya katılımcı olarak seçilmiştir. Ayrıca, bulguları karşılaştırmak için yurt dışından uzmanlar örneklemeye dahil edildi. Sosyolojinin endüstri 4.0 sürecindeki rolünü anlamak için, sosyolojinin aktif olarak yer aldığı disiplinlerarası çalışmalardan somut bulgular elde edilmiştir. -------------------- The production system, in which machines communicate with each other over the Internet and make independent decisions from people, is defined as the fourth industrial revolution. This process, led by Germany, aims to transfer production shifted to Asia due to cheap labor to the West. Turkey is a bridge between Asia and Europe. Industrial 4.0 offers some opportunities for Turkey to take the lead in global competition. However, not being able to adapt to digital transformation involves some dangers. Both possibilities make it necessary to determine the roadmap of our country's transition to industry 4.0 and to realize the new digital transformation in production. In Industry 4.0, the uniqueness of the product eco system makes many existing jobs unnecessary and leads to new business lines, from product design to service. Therefore, it is the subject of this study to understand the transformation of human resources in Industry 4.0 and the role of sociology in this process. The shocking effects of the industrial revolution realized by the use of steam engines in weaving production and the effect of time on the structure of society led to the birth of sociology. After this stage, sociology aims to understand and explain the changes and transformations in social structure. Similarly, on the brink of a new industrial revolution that has begun to shake society with all its institutions today, the role sociology has to do is to research and acquire meaningful information to adapt the social structure to the new process. Therefore, this study, which contains findings on the role of human resource transformation and sociology in industry 4.0, aims to find socioeconomic principles that will facilitate adaptation to digital transformation. In Industry 4.0, human resources of leading companies and organizations were selected as participants in the research. In addition, experts from abroad were included in the sampling to compare the findings. In order to understand the role of sociology in the industry 4.0 process, concrete findings have been obtained from interdisciplinary studies in which sociology is actively involved.