Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Klinik Eczacılık Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: NIBAL ABUNAHLAH
Danışman: Mesut Sancar
Özet:Kemoterapi Kaynaklı Bulantı Kusma Tedavisi Alan Hastaların Farmasötik Bakım Gereksinimlerinin Saptanması 2. Amaç: Kemoterapi kaynaklı bulantı ve kusma (KKBK) sorunu için antiemetik tedavi alan hastaların farmasötik bakım gereksinimlerini saptamaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya ilk defa kemoterapi tedavisi alacak olan 100 hasta dahil edildi. Antiemetik ilaç reçeteleme şeklinin kılavuzlara uygunluğu MASCC/ESMO 2014 kriterlerine göre değerlendirildi. Hastalardan günlük kusma sıklıklarını not etmeleri ve bulantı şikayetlerini 7 basamaklı Likert Skalasına göre tanımlamaları istendi. KKBK 1. günden 5. güne kadar kayıt edildi. Hastaların yaşam kalitesini değerlendirmek için Türkçeye valide edilmiş Fonksiyonel Yaşam Indeksi-Kusma (FLIE) anketi kemoterapi öncesi ve kemoterapi aldıktan 5 gün sonra tüm hastalara uygulandı. Olası tüm yan etkileri içeren bir yan etki değerlendirme formu kullanıldı. Bu forma göre hastalar eğitilerek yan etkilerin varlığı ve derecesini kaydetmeleri istendi. Medscape Multi-Drug Interaction Cheker kullanılarak ilaç-ilaç etkileşimleri kontrol edilmiştir. Bulgular: Akut ve gecikmiş dönem KKBK sorununu önlemede kılavuzlara uyumsuzluk oranları sırasıyla %20 ve %72 olarak saptandı. Akut KKBK sorunu olup kılavuza uyumlu olanlarda tam kontrol oranı %100 iken; kılavuza uyumlu olmayanlarda bu oran %70 olarak bulundu (p<0.001); aynı durum gecikmiş KKBK sorunu olanlarda sırasıyla %78.6 ve %27.8 olarak hesaplandı (p =0.005). Kılavuza uyumlu olmayanlarda yaşam kalitesi skorları akut ve gecikmiş KKBK için sırasıyla 97.4 ve 97.2 iken; kılavuza uyumlu olanlarda bu ortalamaların daha yüksek olduğu görüldü (sırasıyla 104.1 ve 116.9. ps<0.001). Kılavuza uyumsuzluk saptanan grupta yan etki oranları daha yüksek saptandı. Hastaların %61'inde ilaç etkileşimi mevcuttu. 6 hasta hiç bir şekilde eğitim almadığı için bu hastaların tedavilerinin başarısızlıkla sonuçlandığı gözlendi. Sonuç: KKBK yönetimi için farmasötik bakım gereksinimleri şunları kapsamalıdır: Uluslararası kılavuzlara uyulduğundan emin olmak, antiemetik ilaçların akılcı kullanımını sağlamak, ilaç-ilaç etkileşimlerini izlemek ve hastan eğitimi kalitesini artırmak. Anahtar Sözcükler: Kemoterapi kaynaklı bulantı-kusma, farmasötik bakım, klinik eczacı, onkoloji, yaşam kalitesi Pharmaceutical Care Needs for Patients Received Chemotherapy Induced Nausea and vomiting 1. SUMMARY Aim: To determine the pharmaceutical care needs for patients receiving antiemetic to treat chemotherapy induced nausea and vomiting. Material and Method: 100 chemotherapy naive patients were included in the study during May to September 2015. The antiemetic prescribing patterns and the adherence with guidelines were assessed (MASCC/ESMO 2014). The patients were instructed to record the incidences of vomiting in a daily dairy and described their nausea using the seven items Likert Scale. The incidence of chemotherapy induced nausea and vomiting (CINV) was recorded from day one to day five. To assess the patient’s quality of life, a Turkish modified version of the Functional Living Index-Emesis (FLIE) questionnaire was administered to patients before chemotherapy. and five days after receiving chemotherapy. A side effect record form was given to patients to be signed. Drug-drug interaction was checked using Medscape Multi-Drug Interaction Checker. Results: Guidelines nonadherence was observed in acute and delayed prevention of CINV (20% vs 72%). Complete control was 100% in adherent and 70% in nonadherent in acute CINV (p<0.001); while it was 78.6%. 27.8% in adherent and no adherent prevention of delayed CINV; respectively (p =0.005). Nonadherence had quality of life score of 97.4, 97.2 while adherence had 104.1, 116.9 in acute and delayed prevention of CINV; respectively (p<0.001). Nonadherence was associated with a higher incidence of side effects. 61% of the population have drug interactions. Six patients didn’t receive any patient education resulted in treatment failure. Conclusion: The pharmaceutical care needs for management of CINV includes ensuring adherence to international guidelines, enhancing rational antiemetic use, drug–drug interaction monitoring and optimizing patient education. Keywords: Chemotherapy induced nausea and vomiting, pharmaceutical care, clinical pharmacist, oncology, quality of life