Tek parti döneminde muhalaefet basını ve Tan Gazetesi (1938-1945)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Savaş Uğur

Danışman: LEVENT ELDENİZ

Özet:

Bu çalışmada, Tek Parti Döneminin İkinci Dünya Savaşı yıllarında (1938–1945) Türkiye’de basının bir muhalefet aracı olarak ortaya koyduğu siyasal, sosyal ve kültürel faaliyetler ve Tan Gazetesinin yayın politikası ele alınmıştır. İkinci Dünya Savaşı baz alınarak ele alınan dönemde, savaşa paralel yayın politikası yürütürken aynı olaylara farklı tepkiler geliştiren ve bu yüzden kendi içerisinde belirgin bir kutuplaşma yaşayan Türk Basınının, özellikle siyasi duruşu irdelenmeye çalışılmıştır. “İdeolojiler savaşı” olarak adlandırılan İkinci Dünya Savaşında, gazetenin sahipleri Serteller ve gazetenin diğer yazarlarının ideolojik olarak “sol” görüşlü olması nedeniyle, bu ideolojik kutuplaşmada daha net ve eleştirel bir bakış açısıyla olayları irdelemişler, hemen her konuda muhalif görüş ve düşüncelerini Tan gazetesinin sütunlarına taşımışlardır. Özellikle savaşın son yıllarında, Almanya’nın yenilmeye başlamasıyla birlikte, bu eleştirel artmış, dönemin iktidar partisi C.H.P’nin yeni konjonktüre ayak uydurmak istemeyişi şiddetle eleştirilmiştir. Tek Parti Yönetiminin, Tan gazetesinin kendisine yönelttiği eleştirilerin gerek haklılık payı içermesi gerekse de en üst perdeden seslendirilmesi nedeniyle, bizzat C.H.P’nin yönlendirmesiyle 4 Aralık 1945’de Türk basın tarihine “Tan Baskını” olarak geçen saldırı gerçekleştirilmiş, gazetenin matbaası tahrip edilmiş ve Serteller olayların sorumlusu olarak tutuklanıp, yargılanmışlardır. ABSTRACT In this study, political, social and cultural activities which the press performed as an opposition instrument and the publishing policy of newspaper Tan during the years of second world war of the single party period has been handled. In the term based on second world war, Turkish press whose political position is mainly tried to be examined, was having an obvious polarization in its group, while the turkish press was carrying out a publishing policy in paralel with war but also it was developing different reactions to the same events. In the second world war which is also called ‘war of ideology’, owing to the fact that the owners of the newspaper Sertels and the other writers, having the left ideology, they could examine the events clearer and more critical in that ideological polarization. They indicated their opponent ideas and thoughts about almost all issues in the columns of tan newspaper. Especially, in the last years of the war, with the start of Germany’s defeat, those critics increased, and it was sharply criticised because RPP,the party which was in power of that period, didnt want to keep up with the new conjuncture. "Tan Assault" was taken place as a result of RPP's provocations because of the fact that the newspaper Tan had a rightful and radical voice in criticising them, RPP, and then being accounted for the events, Serteller were arrested and judged .