Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖZGE SERTTAŞ
Danışman: MÜNEVVER ÇETİN
Özet:Bu çalışma ortaöğretim kurumlarında görev yapan okul yöneticilerinin sosyotropik-otonomik kişilik özellikleri ile problem çözme beceleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın “Giriş” bölümünde problem alt problemler açıklanmış, buna bağlı olarak problem cümlesi, araştırmanın amacı ve alt amaçlar sunulmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde Okul Yöneticisi, Okul Müdürü ve Müdür yardımcısı, Otonom tanımları, sosyotropik kişilik, otonomik kişilik, otonomluğun gelişimi, mesleki otonomluk kavramı, problem tanımları, problem çözme süreci, problem çözmeye ilişkin kuramları, problem çözme becerisini etkileyen faktörler, eğitim yönetiminde problem çözme açıklanmış, çalışmanın ikinci bölümünde konu ile ilgili araştırmalar ve hem yurtiçi hem de yurt dışında yapılan yayınların literatür sonuçlarına verilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde yöntem açıklanmıştır. ‘Tabakalı örnekleme yöntemi’ ile basit tesadüfi örneklem seçimi şeklinde belirlenen, İstanbul ilinin Maltepe ilçesindeki 11 özel 18 devlet okulları ile amaçlı örneklemin içinden fırsat örnekleme ile Şırnak il ve ilçelerinde 54 Ortaöğretim Kurumunda görev yapan okul yöneticilerine ulaşılarak, 196 okul yöneticisi tarafından uygulanarak, değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları şunlardır : ‘Kişisel bilgiler formu’, “Sosyotropik- otonomik kişilik Ölçeği ” ve “Problem Çözme Envanteri ” dir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular şunlardır: Okul yöneticilerinin Sosyotropi ve Otonomi puanları arasında görev türlerine, cinsiyetlerine, medeni durumlarına, mezuniyet alanlarına, kamudaki hizmet sürelerine, yönetici olarak hizmet sürelerine, çalıştıkları okul türleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark görülmemektedir (p>0.05).Medeni durumun, görev yapılan okul türünün, öğrenim düzeylerinin okul yöneticilerinin problem çözme becerilerinin alt boyutları için farklılaştıran bir etmen olmadığı söylenebilir (p>0.05).Okul yöneticilerinin Sosyotropik ve Otonomik kişilik özellikleri ile Problem Çözme Becerileri arasında anlamlı ilişki incelendiğinde okul yöneticilerinin sosyotropik kişilik özellikleri ile sadece aceleci yaklaşımları arasında pozitif yönlü ve anlamlı ilişkinin olduğu görülmektedir (r= .22, p<.01).Problem çözme becerilerinin görev türüne göre Müdür Yardımcısı olarak görev yapan yöneticilerin Okul Müdürlerine göre kaçıngan yaklaşım alt boyutunda (F192= 4.216, p<.05) anlamlı farklılaşma gösterdiği görülmektedir. Okul yöneticilerinin problem çözme becerilerinin mezun oldukları bölümlere göre aceleci yaklaşım alt boyutunda (F193= 4.608, p>.05) anlamlı farklılaşma gösterdiği görülmektedir. Sayısal bölümden mezun olanların aceleci yaklaşıma ilişkin puan ortalamalarının sözel bölümden mezun olanlara göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Problem çözme becerilerinin yaşlarına göre sadece kendine güvenli yaklaşım alt boyutunda anlamlı farklılaşma gösterdiği görülmektedir (X=16.674, P<.05). Yaş artıkça, kendine güvenl yaklaşımdan aldıkları puan artmaktadır. Anahtar Kelimeler: kişilik, okul yöneticisi, otonomik kişilik, sosyotropik kişilik ABSTRACT This study has been carried out with the aim of defining the socio-tropic – autonomic relationships between the school administrators serving at schools and their problem-solving skills. In the introduction, the problems and sub-problems have been stated ,and the problem of the research and sub aims have been suggested. In the first part of the study, School administrator, Principal and Vice principal, definitions of autonomous, sociotropic personality, autonomic personality, the improvement of autonomy, the notion of professional autonomy, problem descriptions, the process and theories of problem solving and factors affecting problem solving in education management have been explained. Researches related to the subject have been carried out ,and data of domestic and foeign academic publications have been given. In the third part of the study, the ‘’Method’’ has been explained‘ In accordance with this aim, this study is evaluated by interviewing 196 school administrators; 11 private and 18 state school administrators serving in the province of Maltepe, in İstanbul and administratives serving at 54 secondary schools in Şırnak and its districts by defining as the choice of simple coincidental sampling from ‘Stratified sampling method’’. In the research, ‘’Personal information form’’ 11 items, ‘’ Sociotropic – autonomic personality scale’’ 60 items, and ‘’Problem solving inventory’’ 35 items were used as data gathering means. Findings gathered following the research are as follows; In the comparison of sociotropic and autonomic scores of school principals in terms of the types of tasks, gender, marital status, graduation areas, public service periods, periods of service as an administrator, the types of schools where they work(p>0.05) hardly was any statistically significant difference. Marital status, the type of school and education levels can be said not to be an effective factor for school principals’ sub-dimensions of problem solving skills(p>0.05). When the meaningful relationship between school principals’ sociotropic and autonomic personality traits and problem solving skills were examined, a positive relationship is seen between sociotropic personality traits and merely hasty approaches(r=.22, p<.01). According to the type of task in problem soving skills, a meaningful differentiation was observed in avoidant approach sub-dimension (F192= 4.216, p<.05) of administrators serving as vice principals compared to school principals. It has been found out that avoidant approach point average of vice principals is relatively higher than the school principals in significant numbers. When school principals’ problem solving skills compared to graduated department Meaningful differentiation in hasty approach sub-dimension (F193= 4.608, p>.05) was observed. Those holding bachelor of Arts hasty approach averages were significantly higher than those holding bachelor of Science. Meaningful differentiation in problem soving skills with proportion to age groups is only seen in self-confident approach sub-dimension(X=16.674, P<.05). To determine the source of difference between averages, independent t test and paired comparisons were performed ,and self-confident approach point averages of age groups between 56-60, 30-35 and 36-40 are found to be considerably higher than age groups of 41-45 and 46-50. Key Words: autonomic personality, personality, school administrator, sociotropik personality