İki farklı kültürel üretim formu olarak roman ve televizyon dizisi: "Aşk-ı Memnu" örneği

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FİLİZ SARIALİOĞLU

Danışman: GÖKSEL AYMAZ

Özet:

Anahtar Kelimeler : Kültürel Üretim, Roman, Televizyon Dizisi İKİ FARKLI KÜLTÜREL ÜRETİM FORMU OLARAK ROMAN VE TELEVİZYON DİZİSİ: “AŞK-I MEMNU” ÖRNEĞİ Kurmaca anlatı kapsamında değerlendirilebilmeleri bakımından benzeşen iki form olan roman ve televizyon dizisi; üretim süreçleri, hedef kitleleri ve kültürel etkileri bakımından birbirinden ayrılmaktadır. Roman bireye yönelik olarak, birey tarafından sanatsal kaygılarla üretilmekte ve bireye gerçekliğin algılanmasında yerleşik kalıpların dışına çıkacak bir bakış açısı kazandırmaktadır. Düşünsel etkinlik gerektiren, okuruna anlamlandırma sürecinde aktif rol yükleyen romanın aksine televizyon anlatısı izleyiciyi edilgenleştirmek üzere yapılandırılmış bir akışa sahiptir. Son yıllarda Türk televizyonlarında sıklıkla görülmeye başlanan edebiyat uyarlaması diziler, dizi ve roman karşıtlığının en açık görülebildiği program türüdür. Roman ve televizyon dizilerini iki farklı kültürel üretim formu olarak ele alan bu çalışmada her iki formun üretim ve tüketim süreçleri değerlendirilmiş ve söz konusu farklılıklar, Halid Ziya Uşaklıgil’in Aşk-ı Memnu romanı ve romandan uyarlanan televizyon dizisi karşılaştırmalı olarak incelenerek ortaya konmaya çalışılmıştır. Keyword : Cultural Production, Novel, Television Series ABSTRACT NOVEL AND TELEVISION SERIES AS TWO DIFFERENT FORMS OF CULTURAL PRODUCTION: THE CASE OF “AŞK-I MEMNU” Novel and television series, both of which are two resembling forms, in their utilization within a fictitious narrative scope, differ in accordance with their production process, target group and cultural effects. Novel, intended for the individual, is produced by the individual with artistic concerns and it also brings a point of view which subverts the subjective reality perceptions of the individual. While, television narrative possesses a constructed target which deactivates the audience, novel requires a mental activity that casts an active role to the reader during its interpretation process. The recent novel adaptations of television series in Turkish channels are the most evident television program type from which the contradictions between series and novel can be noticed. This study has considered novel and television series as two different forms of cultural consumption. It has also evaluated the production and consumption processes of both forms as well as the afore mentioned differences have been comparatively exemplified in Halit Ziya Uşaklıgil novel, Aşk-ı Memnu, and its television adaptation.