Türkiye'nin enerji güvenliği sorununun küresel politik ekonomi yönünden analizi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SENEM KUMRU DIŞKAYA

Danışman: Yaşar Serhat Yaşgül

Özet:

Enerji bireysel düzeyde, devlet düzeyinde ve uluslararası sistemde bütün mal ve hizmetlerin üretiminde gerekli temel bir kaynaktır. Besin ve diğer ürünlerin üretim ve tedarikindeki önemine ek olarak bilgi edinme, iletişim, aydınlanma, ısınma, çalışma ve ulaşım gibi yaşamsal öneme sahip gerekliliklerin devamı için enerjinin aksama olmaksızın sağlanması gereklidir. Enerji kaynakları gerekli ve zararsız şekilde sağlanmadığında, ulusların enerji güvenliği sekteye uğrayıp yaşam standartları da etkileneceğinden enerji konusunda dikkatli bir planlama yapılmalıdır. Bu süreçte fosil yakıtların küresel ısınma ve iklim değişikliği ile dünyada doğa ve yaşam döngüsünde yaratacağı tahribatın önlenmesi ve çevreye zararın düşük olacağı gerekli alternatiflerin oluşturulması için devlet düzeyinde gerekli koşulların sağlanması önemlidir. Çevresel felaketlerin toprak, hava ve su yoluyla diğer ülkelere hızla ulaştığı düşünüldüğünde, bir ülkede enerji güvenliğinin sağlanması coğrafi olarak çok uzak diğer ülkelere etkisi ile de çok önemlidir. Bu nedenle enerjinin sürekli ve güvenli bir şekilde dünyaya, hayata ve çevreye minimum zarar ile kullanılmasını içeren daha geniş bir enerji güvenliği kavramı oluşmaktadır. Bu çalışmada enerji güvenliği fosil ve nükleer enerji kaynakları, yenilenebilir kaynaklar ve kıt bir kaynak olması nedeniyle enerji çevrimi sürecinde su kullanımı ile birlikte gösterilmiştir. Enerji güvenliği kavramı ana politik ekonomi teorileri ve Soğuk Savaş sonrasında tanınmış olan sosyal inşacılık teorisi ışığında incelenmiştir. Bu doğrultuda enerjide yüksek oranda dışa bağımlı olan Türkiye’nin enerji güvenliği sorununun çözümüne yenilenebilir enerji kaynaklarının etkisi belirli kriterler altında sosyal inşacı yaklaşım ile analiz edilmiştir. ABSTRACT Energy is an essential resource in the production of all goods and services at the individual level, the state level and the international system. In addition to the importance of the production and supply of food and other products it is necessary to maintain energy for continuing the vital requirements such as information, communication, enlightenment, heating, operation and transportation. Energy planning should be done carefully because the nation’s energy securities will be interrupted and life standards will be affected if energy resources are not provided in a necessary and harmless way. Within this period it is important to provide necessary conditions at the state level in order to prevent the destruction of the nature and life cycle in the world caused by global warming and climate change due to fossil fuels and to create necessary alternatives that will cause less harm to the environment. When it’s thought that environmental disasters are to reach other countries rapidly through land, air and water, the provision of energy security in one country is very important with its impact on other countries. For this reason, there is a wider concept of energy security which involves continuous and safely using energy with minimum harm to the world. In this work, energy security has been demonstrated along with fossil and nuclear energy sources, renewable sources and water use in the energy cycle process due to the fact that it is a scarce resource. The concept of energy security has been examined in the light of the main political economic theories and the social constructivist theory which is well known after the Cold War. In this respect, the effect of renewable energy sources on the energy security issue of Turkey which is highly dependent on energy has been analyzed with social constructivist approach under certain criteria.