Fizik eğitiminde model roketçilik: yeni bir öğrenme ortamı


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Cem Gürel

Danışman: ZEYNEP GÜREL

Özet:

FİZİK EĞİTİMİNDE MODEL ROKETÇİLİK : YENİ BİR ÖĞRENME ORTAMI Bu çalışmada, öğrencilerin fizik derslerinde öğretilen kavramları kullanarak argüman geliştirebilecekleri bir ortamın oluşturulması ve farklı bağlamlarda argüman geliştirirken bilim dilini nasıl kullandıklarının gözlemlenmesi amaçlanmıştır. Sosyal yapılandırmacılık bakış açısı ile nitel araştırma metodlarından durum çalışması kullanılması uygun görülmüştür. Araştırma, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Fizik Eğitimi Ana Bilim Dalı Tezsiz Yüksek Lisans programına devam eden 22 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın dört aşaması vardır: Öğrenme ortamı olarak gerçekleştirilen Model Roket tasarım etkinlikleri, eksik-yapılı ve tam-yapılı nitel soruların uygulanması, Argüman Geliştirme Etkinlikleri, eksik-yapılı ve tam-yapılı nitel soruların tekrar uygulanması şeklindedir. Model roket ve top atışları ile ilgili eksik-yapılı ve tam-yapılı nitel sorulara her bir katılımcının yazılı olarak verdikleri cevapların tamamı kategorilerle tablolaştırılarak analiz edilmiştir. Model roket etkinliği ile oluşturulan öğrenme topluluğunda katılımcıların eksik-yapılı problemleri argüman geliştirme etkinlikleri sırasında tartışmaları sağlanmıştır. Bu süreçte öğrencilerin Mekanik ve Enerji ile ilgili bilimsel kavramları ne şekilde kullandıkları incelenmek amacıyla katılımcılar arasında geçen tartışmaların durum analizi yapılmıştır. Model roket etkinlikleri sonrası, öğrencilerin nitel sorulara etkinlikler içinde yer aldığı bağlama göre cevap verdikleri gözlemlenmiştir. Nitel sorularda sorgulanması istenen Mekanik ve Enerji ile ilgili kavramları katılımcıların önceki deneyimlerinde farklı öğrenme ortamlarında farklı şekillerde pratik ettikleri için cevaplarında bunun yansımaları açıkça görülmüştür. Bu sonuçlar sosyal yapılandırmacılık ve durumsal öğrenmenin vurguladığı öğrenmede sosyal etkileşimin ve bağlamın önemini desteklemektedir. Çalışmanın analizinden elde edilen sonuçlara dayanarak öğrencilerin eksik-yapılı problemler ile ilgili argümanları geliştirebilecekleri öğrenme topluluklarının oluşturulması önerilir. Model roket etkinliği, okullarda kurulacak model roket kulübü bazında düzenlenecek etkinliklerle eğitime dışardan destek verebilecek bir öğrenme topluluğuna dönüştürülmelidir. Anahtar Sözcükler : Model Roketçilik, Argüman geliştirme, Öğrenme topluluğu. ABSTRACT MODEL ROCKETRY in PHYSICS EDUCATION: A NEW LEARNING ENVIRONMENT The purpose of this study is to develop context in which students use their arguments on ill-structured and well-structured problems and to observe how they use scientific language in argumentation activities. Qualitative methods were used under the situated learning perspective of social constructivism. Participants were 22 students in teacher education programs in the section of physics education at Marmara University. The study has four steps: design of model rockets, administration of qualitative questions, argumentation activities, administration of same qualitative questions. Questions involve problems related to motion of ball and model rockets. Argumentation activities were analyzed as a case in qualitative methods. Results of the study support the significance of social interaction and context in learning and participants’ previous experiences on teaching and learning physics influence students’ answers to questions related to ill-structured problems. Clubs on model rocketry should be supported in school to develop learning communities. Key worlds : Model Rocketry, Argumentation, Learning Community.