Zihnî varlık kavramının İbn Sînâ felsefesindeki temelleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ayşe Kasımoğlu Şirin

Danışman: İLHAN KUTLUER

Özet:

Bu çalışmada İbn Sînâ felsefesinde “Zihnî Varlık” kavramının temelleri epistemoloji ve ontoloji açısından ele alınmaktadır. İbn Sînâ açısından “Zihnî Varlık” kavramını gerektiren başta epistemolojik sonrasında ise ontolojik olmak üzere bir takım gerekçeler bulunmaktadır. Bu gerekçelerin epistemolojik açıdan ele alınışı ilk bölümde zihin kavramı etrafında incelenerek, İbn Sînâ’nın psikolojisini de içine alan bir şekilde ifade edilmektedir. Bu noktada zihnin üstlendiği rollere değinilerek, bilgi edinme sürecindeki pozisyonu vurgulanmaktadır. İkinci bölümde “Zihnî Varlık” kavramının ontolojik zemini, “varlık-mahiyet”, “küllî-cüz’î”, “cevher-araz” ile kurulan ilişkiler bağlamında ortaya konulmaktadır. Üçüncü bölümde ise müteahhirûn kelâmının öncü isimlerinden Fahreddin Râzî ve Nâsiruddin Tûsi’nin “Zihnî Varlık” kavramına ilişkin görüşleri, eleştirileri ve kabulleri, İbn Sînâ’dan aldıkları etki ve yansıma ile açıklanmaktadır. -------------------- In this study, the foundations of the concept “mental existence” are discussed in terms of epistemology and ontology. From Ibn Sina’s point of view there are a number of epistemological and ontological reasons that require the concept “mental existence”. In the first part, the epistemological aspects of these reasons are examined around the concept of the “mind” and expressed in a way that includes the psychology of the Ibn Sina. At this point, roles that mind embraces are mentioned and its position in the process of obtaining information is emphasized. In the Second part, the ontological basis of the concept “mental existence” is presented within the context of the relations between “existence-nature”, “whole-piece” and “essence-surface”. In the third chapter, views criticisms and acceptances of Fahreddin Razi and Nasiruddin Tusi, who are pioneers of subsequent Islam Theology, on the concept “mental existence” are explained with the effect and reflection of Ibn Sina.