Cambridge'de bir Türk eğitimci (Halil Halid Bey: 1869-1931)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Tarihi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KURTULUŞ ÖZTÜRK

Danışman: Şerafettin Can Erdem

Özet:

Çerkeşşeyhizade Halil Hâlid Bey, Çankırı Çerkeşli’dir. Çocukluğu Ankara’da geçen Halil Hâlid Bey, ilk ve orta okulu da burada bitirdi. Daha sonra İstanbul’a gelerek önce medrese ardından da hukuk eğitimi aldı. Kısa bir süre gazetecilik yapan Halil Hâlid, hafiye takibi sebebiyle 1894 yılında İngiltere’ye kaçtı. Jön Türkler’in çıkardığı gazetelerde bir süre yazılar yazdı. Daha sonra II. Abdülhamid yönetimiyle anlaşarak Londra konsolos yardımcılığına tayin edildi. Osmanlı Devleti’nin İngiltere Büyükelçisi ile anlaşamadığı için bir müddet sonra görevinden istifa etti. 1897-1912 yılları arasında Cambridge Üniversitesi’nde Türkçe öğretmenliği yaptı. 1912’de Türkiye’ye döndükten sonra kısa bir süre için milletvekili oldu. Daha sonra Hindistan Bombay Başkonsolosu tayin edildi. 1. Dünya Savaşı başlayınca Almanya’ya gitti ve savaş süresince orada kaldı. 1922 yılında İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ne Müderris olarak tayin edildi. 1931 yılına kadar bu görevini sürdüren Halil Hâlid Bey, 29 Mart 1931 yılında vefat etti. Çok sayıda kitap ve makale yazan Halil Hâlid Bey, eserlerinde Batı’nın Doğu toplumlarına uyguladığı sömürge politikalarını eleştirdi. Doğu toplumlarının haklarını savunmayı kendisine amaç olarak belirleyen Halil Hâlid Bey, bu sebeple bir çok İngiliz’in düşmanlığını da kazandı. SUMMARY Mr. Çerkeşşeyhizade Halil Hâlid is from Çerkeş Çankırı. Having spent his childhood in Ankara, mr. Halil Hâlid attended primary and secondary school in this same city. Later, when he came to İstanbul, he had medreseh education firstly, and then he had law education. For a short time he worked as a journalist and in 1894 because of the spy pursuit he fled to England. For same time, he wrote for the papers published by Young Turks. After that , agreeing with II.Abdülhamid goverment, he was appointed to the vice-consul of London . Because of the the fact that Ottoman goverment could not got on well with the ambassador of England, he gave his resignation after some-time, he worked as a Turkish teacher in the university of Cambridge between the years 1897-1912. When he came back to Turkey in 1912, he became a deputy for a short time. Later he was appointed to India as the consol general of Bombay. When the world war I. broke out, he went to Germany and stayed there during the war time. In the year 1922, he was appointed to Istanbul University as a proffesör in the school of the teology until 1931. He died in March 29 th 1931. Havin written many books and articles, mr. Halil Hâlid critisized in his works the colonialist policy which the western world carried out on the Eastern societies. Determining his aim as defending the rights of eastern societies, Halil Hâlid gained the animousity of many Englishmen.