Özel eğitim öğretmenlerinin zihin engelli çocuklara okuma-yazma öğretiminde kullandıkları yöntemlerin belirlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HATİCE ŞENGÜL

Danışman: FATMA NUR AKÇİN

Özet:

ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENLERİNİN ZİHİN ENGELLİ ÇOCUKLARA OKUMA-YAZMA ÖĞRETİMİNDE KULLANDIKLARI YÖNTEMLERİN BELİRLENMESİ Bu araştırmanın genel amacı, İstanbul ilinde resmi ve özel kurumlarda görev yapmakta olan özel eğitim öğretmenlerinin zihin engelli çocuklara okuma yazma öğretiminde kullandıkları yöntemleri belirlemektir. Araştırma betimsel olarak desenlenmiştir. Araştırmada 100 özel eğitim öğretmeninin okuma yazma öğretiminde yer verdikleri ön koşul beceriler, öğretim yöntemleri, materyalleri, değerlendirme teknikleri ile öğretim sırasında karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri alınmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin betimsel analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda benzer yanıtlar ortak maddeler olarak alınmış ve toplam yanıt içindeki sıklığı ve yüzdesi hesaplanmıştır. Araştırma bulgularına göre, özel eğitim öğretmenlerinin okuma yazma öğretiminde tek bir yönteme bağlı kalmadıkları fakat ağırlıklı olarak ses ve cümle çözümleme yöntemlerini kullandıkları görülmüştür. Motor beceriler, işitsel ve görsel algılama ile ayırt etme öğrencilerde gelişmiş olması beklenen beceriler olarak ortaya çıkmıştır. İlk okuma yazma kitapları, olay kartları ile eşleme kartları öğretmenler tarafından en çok kullanılan öğretim materyalleridir. Öğretim sırasında öğretmenlerin eşleme ve kelime oyunları gibi oyunlara sıklıkla yer verdikleri ortaya çıkmıştır. Gözlem, bireysel çalışma kağıtları ve ölçüt bağımlı testlerin öğretimde değerlendirme araçları olarak kullanıldığı görülmüştür. Araştırmada öğretmenler öğretim sırasında araç-gereçlerin yetersizliği ile ilgili yoğun sorunlar yaşadıklarını belirtmişlerdir. Öğretim sırasında aile desteğinin yetersiz olması, sınıflarda zihin engelli çocukların performans farkları, tek öğretmenin yetersiz olması sıklıkla belirtilen diğer sorunlardır. ‘Anahtar Sözcükler’: Zihinsel Engelli Çocuklar, Özel Eğitim Öğretmeni, Okuma ve Yazma Öğretim Yöntemleri ABSTRACT DESCRIPTION OF METHODS USED BY SPECIAL EDUCATION TEACHERS IN TEACHING READING AND WRITING TO MENTALLY RETARDED CHILDREN The main purpose of this research is to state the methods of teaching reading and writing to mentally retarded children utilized by special education teachers at state schools and private institutions. This research is designed descriptively. In the research, 100 special education teachers stated views on prerequisite skills in teaching reading and writing, teaching methods, teaching materials, methods of teaching evaluation and problems faced through teaching of reading and writing in the questionnaire prepared by the researcher. In this research, firstly the descriptive analysis of the findings has been carried out. In conclusion of the analysis, the similar answers from the teachers are accepted as common themes and the frequency and the percentage of these themes among the total answers have been calculated. According to the findings, it is seemed that special education teachers don’t depend on only one method while teaching reading and writing but they especially use sound and sentence anaylsis methods. It has been found out that motor skills, audio-visual perception and distinction are expected skills that a students should have as prerequisite skills. First reading and writing books, event cards, and matching cards are the most popular materials utilized by special education teachers. It has been found out that teachers often utilize different games as matching word games throughout teaching. It has been observed that most of the teachers use observation, individual work papers and criterion-referenced tests as evaluation materials while teaching reading and writing. Besides, special education teachers have pointed out that they face a lot of problems for lack of materials throughout teaching. The support deficiency of the families both throughout teaching sessions and social life, having the mentally retarded children from different levels of performance in the same classes, insufficiency of teachers in the special education classes and insufficiency of the development of prerequisite skills are the other problems pointed out. ‘Key Words’: Mentally Retarded Children, Special Education Teacher, Methods of Teaching Reading and Writing