Eskişehir kuzeydoğusunun coğrafi etüdü (Mihalıççık, Beylikova, Alpu ve çevresi)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2001

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hüseyin Saraçoğlu

Danışman: RAMAZAN ÖZEY

Özet:

Araştırma sahamız, Karadeniz Bölgesi'nin "Batı Karadeniz Bölümü" ile İç Anadolu Bölgesi'nin "Yukarı Sakarya Bölümü" arasında, Eskişehir ilinin kuzeydoğusunu meydana getirmektedir. İdari olarak 3 ilçe, 3 belde, 111 köy ve 32 mahalle yerleşmesinden oluşan sahamız, 3868 km² lik bir alan kaplamakta ve bu alan üzerinde 1997 nüfus sayımı verilerine göre 51.282 kişi yaşamaktadır. Halkın geçim kaynağı, tarım, hayvancılık, az miktarda madencilik ve orman işçiliğine dayanmaktadır. Araştırma sahamızdaki ilçe merkezleri; Mihalıççık, Beylikova ve Alpu, beldeler ise; Osmaniye, Bozan ve Yunusemre'dir. Alpu, Beylikova ve Yunusemre yerleşmeleri Ankara-Eskişehir demiryolu hattı üzerinde bulunmaktadırlar. Araştırma sahamız jeolojik olarak genelde Neojen ve Kuaterner yaşlı genç arazilerden oluşmasına rağmen, Paleozoik formasyonlar da bulunmaktadır. Sahamızdaki jeomorfolojik birimler; vadiler (Orta Sakarya ve Aşağı Porsuk), dağlar ve platolar (Sündiken ve Mihalıççık) ve ovalardan (Alpu ve Beylikova) meydana gelmiştir. Sahamızın yıllık ortalama sıcaklığı 9-15 ºC arasında değişmektedir. Yıllık toplam yağış miktarı ise, 553 mm dir. Sakarya Nehri ve Porsuk Çayı, sahamızın en önemli akarsularıdır. İnceleme alanımızın kuzeyinde Sarıyar ve Gökçekaya barajları bulunmaktadır. Sahamızda büyük toprak gruplarından, Zonal ve Azonal topraklar görülmektedir. Bitki örtüsü, antropojen stepler, ağaççık formasyonu ve ormanlardan oluşur. Araştırma sahamızdaki en önemli tarımsal ürünler; buğday, arpa, şekerpancarı, patates ve haşhaştır. Ayrıca çeşitli sebze ve meyveler de üretilmektedir. Sahamızda hem küçükbaş, hem de büyükbaş hayvancılık gelişmiştir. Özellikle süt üretimine yönelik besi hayvancılığı ve tavuk üretimi yapılmaktadır. İnceleme alanımız madenler yönüyle zengindir. En önemlileri: Krom, linyit, manyezit ve lületaşıdır. Turizm açısından iki önemli yer vardır. Sündiken Dağları üzerinde, içinde bir geyik üretme istasyonu bulunan Çatacık Milli Parkı ve ünlü halk şairi Yunus Emre'nin mezarının bulunduğu Yunusemre beldesidir. El sanatları olarak,çömlekçilik, lületaşı işçiliği ve gümüş işlemeciliği yapılmaktadır. Araştırma sahamız ormanlar yönünden oldukça zengindir. ABSTRACT The range of our study stretches up to "Western Blacksea Region" and the northeastern part of Eskişehir environs between the "Upper Sakarya Section"of central part of Anatolia. The field which has became the chif focus of our concern is composed of 3 towns, 3 districts and 111 village data obtained in 1997 census 51.282 inhabitants dwell upon this region. Settlers are eking out their living by agriculture, farming and in a small scale mining and forestry.The centers of the towns within the range of study are; Mihalıççık, Beylikova and Alpu, the district are; Osmaniye, Bozan and Yunusemre. Settlements such as Alpu, Beylikova and Yunusemre are situated around Ankara-Eskişehir railway. Althought the field which has been investigated by us is generally composed of older and younger domains belonging to Neogenes and Quaterner origins, Paleozoic formations can also be available. Geomorphological units such as valleys (Mid Sakarya and Low Porsuk), mountains and platos (Sündiken ve Mihalıççık), and plains (Alpu and Beylikova) are worth-mentioning within the range of our study. The annual mean temperature changes between 9-15ºC in those settlements the total amound of annual rainfall is 553 mm Sakarya River and Porsuk Creek are the most prominent components of the region. In the nort of our investigation area Sarıyar and Gökçekaya Dams are situated. Zonal and Azonal lands can be found in the large masses of the land. The flora is composed of antropogenic steps, small tree formations and jungles. The most prominent agricultural products of our field are wheat, barley, sugarbeats,potato and hashash. Appart from these various kinds of fruits and vegetables are also prown. Domestic animals of every kinds, poultry are the chief occupations in the region, milk production also has become prominent source of income by the peasants. The area of our investigation is highly rich in terms of mines; chief among these mines are: Crom, coal, magnesit, meerschaum. There two geographical regions which are considered to be important in terms of tourism: Çatacık National Park where there is a deer breeding station on top of Sündiken Mountains and Yunusemre town where there is the tomb of Yunus Emre. Chief among the handicrats are: pottery, meerschaum, silver treatment. The area of our investigation is reach interms of forests.