Günümüz Mısır’ında değişemeyen kadınlık durumları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Meltem Çelik

Danışman: TALİP KÜÇÜKCAN

Özet:

Günümüzde sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel yapılar küresel etkiler tarafından değiştiriliyor olmasına rağmen toplumlar kendilerine has özelliklerini muhafaza etmektedir. İstisnasız tüm karmaşık toplumların ortak özelliği, kadınların erkeğe nazaran daha düşük statüde olmasıdır. Günümüz küresel sisteminde egemen söylemin sosyo-ekonomik olarak -Üçüncü Dünya- etiketi yapıştırdığı Ortadoğu, sosyo-kültürel koşulları için ise içerdiği kadınlık durumlarına gönderme yaparak ‘Ataerkil Kuşak’ şeklinde ilan edilmektedir. Oysa ekonomik ve teknolojik açıdan gelişmekte olan Ortadoğu ülkeleri ataerki bağlamında yalnız değildir. Ataerkil kuşağın coğrafya ve bağlam tanımaksızın tüm dünya kadınlarının beline dolanmış olduğu gerçeği Ortadoğu’ya saplanıp kalan oryantalist kadın çalışmacıların atladıkları bir aktüalitedir. Neredeyse dünyanın her yerinde kadınlar dişi bedenlerine toplumsal ve kültürel olarak yapıştırılmış rol ve görevlerden ötürü eşitlik ve özgürlük sorununun merkezi konumundadır. Üretim ve tüketim biçimlerinin geleneksel toplumsal ilişkilere eklemlendiği Mısır’da likitleşen ataerkil yapı, kadınlık durumlarının kamusal alana akışına izin vermiştir. Ancak yeni-ataerki hem özel hem de kamusal alanın bütününe sızarak kadınlar üzerinde yerel kültüre ait bir denetim mekanizması kurmuştur. Bu denetim mekanizması, kadınların kamusal hareketliliğinin kadına getirdiği yeni rol, hak ve statünün özel alana yansımasını engellemektedir. Kadınlar adeta kamusal hareketlilik, fırsat ve hizmetlerden yararlanma adına ataerkiyle belli bir pazarlık yapmıştır. Bu pazarlık, günümüz Mısır’ında kadınların kamusal alanlarda var olmaları ve hareketliliği karşılığında geleneksel kadınlık durumlarının özel alandaki bekasından ibarettir. Kadınlar eğitim ve istihdam fırsatları artışı, modern tüketim kalıplarını benimsemeleri ve kapitalist ilişki sistemine kaçınılmaz bağımlılıkları aracılığıyla kamusal alanda yeni kadınlık durumlarına sahip olmuştur. Ulus-devlet sistemine geçiş sürecinde kadınların kamusal alana girmiş olmalarına ve sonrasında yükselen kamusal prestijleriyle modern hayat biçimleri edinmiş olmalarına rağmen, kadınlar günümüz modern Mısır’ında derin sosyo-kültürel köklerinden miras kalan kadınlık durumlarını muhafaza etmek zorundadır. Bugün kadınlar modernliğin kamusal ve özel alandaki iki yüzüne dair çifte bir yükü omuzlarında taşımaktadır. Modernlik asla kadınlığı değiştirmemiş, aksine özel alandaki geleneksel kadınlık durumlarına yeni roller, sorumluluklar ve durumlar eklemiştir. ABSTRACT Even though socio-economic and socio-cultural structures have been changing by global effects, societies keep their ideosyncracies and subjective characteristics. Without any exceptions, the most common characteristic of all complex societies is that the women have lower status than men. In todays global world system, the Middle East region, which is labeled as –Third World- for its socio-economic conditions by the dominant discourse, is announced as the -Patriarchal Belt- for its socio-cultural conditions refering to womanhood conditions it involves. However, the Middle East countries, which have been developed economically and technologically, are never alone in the context of patriarchy. The reality of that the patriarchal belt is circled around whole women’s waists all around the world, is missed actuality by Western researchers obsessed with studying in women in the Middle East. Nearly in all around the world, women are the center of the issues of equality and liberty because of that the roles and obligations, which are socially and culturally clicked to their female bodies. In Egypt where the modes of production and consumption are articulated on the traditional relations, the patriarchal structure has been turned into liquid form and so it has allowed women to participate in public domain. Neverthless neo-patriarchy has formed a control mechanism belonged to local culture by leaking into both public and private spheres. This control mechanism prevents the reflection of the roles, rights and status acquired by mobility opportunities in public. As it were, women have bargained with patriarchy specifically in order to enjoy mobility in public domain, opportunities and services. This bargain consists of the survival of the traditional womanhood conditions in the private sphere as a compensation for the existence and mobility in the public spheres. They get new womanhood conditions in public sphere through more education and employment opportunities, embracement of modern consumption patterns and inevitable addiction to the capitalist relation system. Although women have access in public sphere and then they have modern lifestyles with their increased public prestige in the process of transferring into nation-state system, they ought to maintain their womanhood conditions inherited from the deep socio-cultural roots in current Egypt. Women today, have a double load of modernity in two facets of public-private dispersion. Modernity made never womanhood changed, but it added new roles, obligations and so conditions beyond their conventional womanhood conditions in private sphere.