Türkiye'deki sosyal sigortalar kurumlarının primli rejimlerinde yaşlılık sigortası uygulaması ve eleştirisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHMET YILDIZ

Danışman: DOĞAN ARGUN

Özet:

Sosyal güvenlik; hızla gelişen ve demokratikleşen dünya ülkelerinde, bireyi ekonomik hayatta yalnız bırakmadan, ekonomik ve sosyal yapıda değişiklik öngörerek, ekonomik ve sosyal yaşama müdahale eden sosyal devlet anlayışının bir ürünüdür. Yaşlılık; bireyin, hayatının son safhasında karşılaştığı, bedeni ve fikri çalışma gücünü, zaman içinde giderek artan biçimde azaltarak, sürekli bir gelir azalmasına veya kaybına; öte yandan özellikle sağlık harcamalarının artışı yüzünden gider çoğalmasına yol açan ve bu bakımdan bir sosyal tehlike olarak nitelenen, fizyolojik kaynaklı bir durum olarak tanımlanabilir. Sosyal güvenlik ödemelerinin önemli bir kısmını oluşturan yaşlılık aylığının, hangi yaştan itibaren ödenmesi gerektiğine dair, Uluslararası Çalışma Örgütünün Sosyal Güvenliğin Asgari Normları Sözleşme Tasarısında; önceden belirlenmiş ve insanların etkin çalışma güçlerini kaybettikleri, devamlı işsiz duruma geldikleri bir yaşa ulaştıklarında ödenmeye başlanmasını tavsiye etmesinin dışında, uluslararası bir standart yada objektif ölçüler yoktur. Dünyada, 1990’lı yıllardan itibaren finansman krizine giren sosyal güvenlik sistemlerinin, bu krizden çıkabilmesi için bütün ülkeler; yaş hadlerini yükselterek, yaşlılık aylığı hesaplama yöntemlerini ve aylık bağlama oranlarını düşürerek, aylık bağlamaya esas alınan kazançların belirlenmesinde geriye doğru dikkate alınan dönemleri uzatarak ve nihayet prim oranlarını artırarak çözmeye çalışmışlardır. Ülkemizde de sosyal güvenlik kurumlarının finansman sorunlarını çözmek için çıkarılan son Kanunlar, mevcut beş ayrı emeklilik rejimini aktüeryal olarak hak ve yükümlülüklerin eşit olacağı tek emeklilik rejiminde birleştirirken, aylık bağlama oranlarını düşürüp, yaş haddini yükseltmektedir. Yaş haddinin gerektiğinden yüksek tespit edilmesi, yaşlılık sigortasının amacını ortadan kaldıracağı gibi sigortalı yaşlılık sigortası hakkını kullanamayacağı için, karşılığını alamayacağı bir primi de ödemiş olacaktır. Yaş haddi tespit edilirken, aktüeryal denge ile sosyal devlet ilkesi arasında uyum sağlanmalıdır. THE APPLICATION AND CRITIC OF RETIREMENT INSURANCE IN PREMIUM OF SOCIAL SECURITY ORGANIZATIONS IN TURKEY ABSTRACT Social security is an ultimate result of social state concept that interferes economical and social life without leaving the individual economically alone fast-growing and democratizing countries. Old age can be defined as a physiological state when an individual gradually gets so weak that they cannot stop income loss depending on physical and mental strength and cannot cope with health expenses depening on aging and as a social danger due to all these nasty conditions. In the sheme of Contract of Standards of Minimal Social Security of International Labour Organization, there are no certain or pre-defined international standards but recommendations for those who lose their labour force and become eternally redudant; recommendations included those who remain eternally redudant should be paid their pensions when they lose their physical power. In 1990’s worlwide, the companies that ran though a serious financal crisis tried to get over it by increasing retirement age limit, by changing pension accounting methods, by decreasing monthly retirement pay and finally, by increasing superannuation premium rates. In our country, in order to solve financial problems of social security organizations, recently passed laws combined five present social security systems actuarially equal in terms of rights and responsibilities,decreased monthly retirement pay rates and increased retrirement age limit. If the retirement age limit is too high, there will be no point in retirement, also, the potential pensioners will have to pay premiums that they will never be able to get the contribution that thay deserve. As the retirement age limit is determined, actuarial balance and social state must be maintained is harmony.