Köstendilli Süleyman Şeyhi’nin Mektûbat-ı Erbaîn, Terkibat-ı Erbain ve Te’vilat-ı Erbain isimli eserleri (inceleme ve metin)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hadicet ül Kübra Öksüz

Danışman: SAFİ ARPAGUŞ

Özet:

Köstendilli Süleyman Şeyhî (1163/1750-1235/1819-20)’nin Mektûbât-ı Erbaîn, Terkîbât-ı Erbaîn ve Te’vîlâtı Erbaîn isimli eserleri kendisinin, tasavvuf dünyasına olan katkılarından bir kaçını oluşturmaktadır. Yapmış olduğu irşad faaliyetleri ise, gerek Köstendil’de gerekse civar illerde geniş bir yankı uyandırmış, döneminde olduğu kadar bıraktığı eserleriyle de günümüzde bizlere rehber olmaya devam etmiştir. Süleyman Şeyhî’nin Mektûbât-ı Erbaîn’i, dostlarına ve mürîdanına yazmış olduğu mektuplar yanında, muhataplarından gelen soru ve cevaplardan oluşan kırk mektubudur. Terkîbât-ı Erbaîn ise, bizzat kendisinin tecrübe ettiği kırk rüyâ, onların yorumları ve tasavvufî gelenekte rüyâ hakkında yapmış olduğu yorumlarından ibârettir. Son olarak incelediğimiz Te’vîlât-ı Erbaîn isimli risâlesi ise kendisinin, tasavvufî gelenekte meşhur olan hadîslere yönelik yorumlarından oluşmaktadır. Süleyman Şeyhî’nin bir Nakşî şeyhi olması yanında vahdet-i vücûd düşüncesini benimsemesi dikkati çekmektedir. Üzerinde çalıştığımız bu üç farklı tür bizi, Süleyman Şeyhî’nin görüş ve düşüncelerinden haberdâr ettiği kadar çok yönlü bir kişiliğe sâhip oluşunu da göstermektedir. ABSTRACT Köstendilli Süleyman Şeyhî’s (1163/1750-1235/1819-20), was the Sheikh of the Naqshibendi School. The focus of this study is on three of his risalat (treatises), which are: Mektûbât-ı Erbaîn Terkîbât-ı Erbaîn and Te’vîlât-ı Erbaîn. These risalat provided assistance in understanding sufism. His teachings affected people and spread in Köstendil and in neighborhood towns. His teachings were influential and guided many people in his time but also continue to affect people today. Süleyman Şeyhi’s Mektûbât-ı Erbaîn was composed of letters, which he wrote to friends and students and also included fourty letters that comprised of questions and answers. As for the Terkîbât-ı Erbaîn this was composed of fourty dreams that he had, his explanations of these dreams as well as his own comments about the concept of dreams in Sufism. Te’vîlât-ı Erbaîn, was composed of famous hadiths in sufism and his analysis and comments on these hadiths. Although Süleyman Şeyhî was a Naqshibendi Sheikh he also embodied the Vahdet-i Vücud doctrine. This combination has attracted attention because of the Nakhshibendi thoughts on the doctrine. A study of his works, ideas and thoughts shows that he was a man of many parts.