Anne-oğul bağlanmasının gelin-kayınvalide ilişkisi ve evlilik doyumunu yordamadaki rolü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ESRA AYDIN

Danışman: AZİZE NİLGÜN CANEL

Özet:

ANNE-OĞUL BAĞLANMASININ GELİN-KAYINVALİDE İLİŞKİSİNİ VE EVLİLİK DOYUMUNU YORDAMADAKİ ROLÜ Aile ve evlilik alanında yapılan bilimsel araştırmalar artmaktadır. Bunun temel sebebi ailenin toplumun temel yapı taşı olarak önemidir. Bu araştırma, anne-oğul bağlanmasının eşlerin evlilik doyumu ve gelin-kaynana ilişkisini yordamadaki rolünü belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, karma araştırma metotlarından biri olan çeşitleme desenine (triangulation) uygun olarak hazırlanmıştır. Araştırmanın nitel kısmının örneklemi Bağcılar Belediyesi Kadın Aile Kültür Sanat Merkezi Psikolojik Danışma Birimine başvuran 17 kadından, nicel kısmının örneklemi ise 107 evli çiftten oluşmaktadır. Araştırmanın nitel kısmında, araştırmacı tarafından hazırlanan açık uçlu 7 sorudan oluşan Gelin-Kayınvalide İlişkileri Anket Formu kullanılmıştır. Nicel kısmında ise katılımcıların anne-oğul bağlanma stillerini belirleyebilmek için Anaya Bağlanma Ölçeği (ABÖ), evlilik doyumu düzeylerini belirlemek için Evlilik Doyumu Ölçeği (EDÖ) ve gelin-kaynana ilişkisini belirlemek için araştırmacı tarafından geliştirilen ve geçerlik, güvenirlik analizlerinden geçmiş olan Gelin-Kayınvalide İlişkileri Ölçeği (GKİÖ) kullanılmıştır. Demografik değişkenler ve katılımcının bilgilendirilmesi için ise Kişisel Bilgi Formu (KBF) uygulanmıştır. Uygulama ve verilerin toplanması aşamasından sonra elde edilen nitel veriler içerik analiziyle, nicel veriler ise SPSS 15.0 aracılığıyla istatistiki açıdan değerlendirilmiştir. Kişisel Bilgi Formu’ndan (KBF) elde edilen verilerin yüzde ve frekans tabloları çıkarılmıştır. Değişkenlerin dağılımlarına ilişkin olarak ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Anne-oğul bağlanmasının evlilik doyumu ve gelin-kayınvalide ilişkileri yordamadaki rolünü araştırmak için basit doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Demografik özelliklerden olan ailenin gelir düzeyi, kadının çalışma durumu, eğitim düzeyi, çocuk sayısı, evlilik yılı, evlenme şekli, kayınvalide ile yüz yüze görüşme sıklığı, kayınvalide ile aynı evde yaşama durumu, kayınvalide ile aile apartmanında yaşama durumuna göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirleyebilmek amacıyla Bağımsız Grup T Testi, Mann Whitney-U testi ve Kruskal Wallis-H Testi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel kısmının sonuçlarına göre gelin-kayınvalide ilişkilerinde gelinin algısına dair 17 katılımcıdan görüşme yoluyla yapılan anket sonucunda 7 tema (1.birlikte zaman geçirme, 2. olumlu etkileşim, 3. olumsuz etkileşim, 4. müdahale/evliliğe etki, 5.olumlu anne-oğul ilişkisi, 6.olumsuz anne-oğul ilişkisi, 7.kocanın tarafsızlığı) elde edilmiştir. Nicel kısmın sonucunda elde edilen bulgulara göre ise evli çiftlerde erkeklerin anneleri ile bağlanma düzeyleri ilgili ve ihtiyaçlara duyarlı oluş boyutunda pozitif yönde, bağımsızlığa ve otonomiye izin vermeme boyutunda ise negatif yönde gelin-kayınvalide ilişkisini anlamlı düzeyde yordamaktadır. Erkeklerde anneye bağlanma ilgili ve ihtiyaçlara duyarlı oluş boyutu hem erkeklerde hem kadınlarda evlilik doyumunu anlamlı şekilde yormakta, bağımsızlığa ve otonomiye izin vermeme boyutu ise anlamlı şekilde yordamamaktadır. Ayrıca gelin-kayınvalide ilişkileri gelinin çalışma durumu, aylık gelir, gelinin eğitim durumu, evlilik süresi, evlenme şekli, çocuk sayısı, kayınvalide ile aile apartmanında yaşama durumu, kayınvalide ile yüz yüze görüşme sıklığı değişkenlerine göre farklılaşmamakta, kayınvalide ile birlik oturma değişkenine göre farklılaşmaktadır. Söz konusu farklılık kayınvalide ile ayrı yaşayan grubun lehinedir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular tartışılmış, teori ve pratikte bu bulguların ne şekilde kullanılabileceğine dair öneriler sunulmuştur. Anahtar sözcükler: anne-oğul bağlanması, gelin-kayınvalide ilişkisi, evlilik doyumu ABSTRACT THE ROLE OF MOTHER-SON ATTACHMENT AS A PREDİCTOR OF DAUGHTER-IN-LAW-MOTHER-IN-LAW RELATIONSHIP AND MARITAL SATISFACTION The scientific researches done about family and marriage have been increasing. The main reason of that is the importance of family being the building stone of the society. This research will be carried out in order to determine the predictive power role of the mother-son attachment on the couple’s marriage satisfaction and mother-in-law-daughter-in-law relationships. The research prepared accordingly to triangulation design one of the mixed research method. The sample of the research consisted of 17 daughters-in-law who get psychological counseling in Istanbul Bagcilar Municipality Women Family Culture Art Center (in the qualitative part) and 107 married couples (in the quantitave part). In the qualitative part of the study 17 daughters-in-law were interviewed about their relationships with their mothers-in-law. The responses of the questionnaire prepared by the researcher analyzed via content analyze. In the quantitative part of the study in order to determine the role of mother-son attachment style, Parental Bonding Instrument (PBI); to determine marriage satisfaction, Marriage Satisfaction Scale (MSS) were applied. In order to determine daughter-in-law-mother-in-love relationships Daughter-in-law-Mother-in-law Relations Scale (DMRS) was developed by the researcher. Personal Info Form (PIF) for demographic info, informing participants and consent of the participants were used in the research and all necessary permissions were taken. After the data acquisition and application stage finish, statistical analysis of acquired data was carried out. Percentage and frequency table of the acquired data was revealed. The role of mother-son attachment as a predictor of daughter-in-law mother-in-law relations and marital satisfaction was analyzed via Basic Linear Regression Analysis. Unrelated Samples T-Test, Mann Whitney-U Test and Kruskal Wallis-H Test were performed for stating out if daughter-in-law/mother-in-law relationship change according to the demographic features like daughter-in-law’s employment status, level of income, educational status, marriage length, type of marriage, number of children, frequency of meeting mother-in-law, coresiding with mother-in-law, living in the same apartment with mother-in-law. Significance of the acquired date was tested at a dual level of 0.5. According to the research findings, both mother-son attachment care and sensibilty to needs dimension level and mother-son attachment indipendence and otonmy dimension level plays a significant role as a predictor of daughter-in-law-mother-in-law relationship. Mother-son attachment care and sensibilty to needs dimension level plays a significant role as a predictor of marital satisfaction for both women and men while indipendence and otonmy dimension level doesn’t play any role as a predictor of marital satisfaction. Also, daughter-in-law-mother-in-law relationship plays a significant role as a predictor of marital satisfaction. Daughter-in-law mother-in-law relationship doesn’t change according to daughter-in-law’s employment status, level of income, educational status, marriage length, type of marriage, number of children, frequency of meeting mother-in-law, living in the same apartment with mother-in-law but coresiding with mother-in-law. At the end of the research a discussion was initiated on the recommendations that may be useful in theory and also in practice. Keywords: mother-son attachment, daughter-in-law-mother-in-law relations, marital satisfaction.