Bir inaç ve kimlik problemi halinde gelen “takiyye” kavramının Kur’an ayetleri ışığında tahlili


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Reyhan Erdoğdu

Danışman: ÖMER ÇELİK

Özet:

Ötekinin kötülüğünden muhafaza için asıl inancını gizlemek anlamına şamil olan takıyye kavramı insan için hem menfi hem de müspet bir muhtevaya haizdir. Takıyye, insanın birbiri ile iletişimi neticesinde meydana gelen anlık bir durumdur. Bu etkileşim neticesinde bireyi takıyye yapmaya sevk eden, düşünce ve yaşayış biçimlerinin farklılığıdır. Bireyi içinde bulunduğu bu baskı ve dayatma ortamından kurtarması onun müspet yönünü, zamana ve ortama göre gelişi güzel uygulanması ve insanlar arasında güvensizlik ortamının husulüne sebebiyet vermesi de menfi yönünü oluşturmaktadır. Bilhassa son zamanlarda kavramın hayata geçirilişinde aşırılığa kaçılmış, Müslüman’ın Müslüman’a karşı uyguladığı siyasî bir taktik olarak görülmeye başlanmıştır. Bu durum, İslâm’ın, ehemmiyetine çokça vurgu yaptığı ahlâk kurallarının dejenere olmasına yol açmıştır. Bizi bu çalışmayı yapmaya iten ana saik de bu hususa açıklık getirme isteğidir. Bu çalışmada, öncelikle ilk dönem itibâr edilen kaynaklar ve Kur’ân âyetleri ışığında takıyyenin sınırları tespit edilmiş, gerek mezheplerin takıyye kavramına yükledikleri misyon gerekse günümüzde bu olgunun algılanış biçimi ile irtibatı kurulmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Takıyye, Kur’ân-ı Kerîm, Aldatma ve Kandırma, Yalan, Hoşgörü ve Müsamâha ABSTRACT Taqiyah, an Islamic word which means concealing a person’s own belief to prevent from villainy, has positive and negative effects on humans. Taqiyah is also an instantaneous event which is the result of communication. What leads to make people think Taqiyah as a result of this communication is the differences in beliefs and life styles. Saving the person from pressure and enforcement is the Taqiyah’s positive effect. However, using Taqiyah negligently at different times for different usages which results in mistrust is its negative effect. Especially nowadays, people have interpreted the word of Taqiyah wrongly and it is considered as a political strategy between Muslim people. This caused a corruption in very important ethic rules which Islam emphasize strongly. The purpose of this study is to make the meaning and the usage of Taqiyah clear. In this study, the borders of Taqiyah have been drawn with the help of trusted resources and the light of Quran and a connection between the mission, mainly comes from the sects, and the today’s meaning of Taqiyah tried to be made. Key words: Taqiyah, Quran, Chicanery and Deception, Lie, Clemency and Leniency