Gebelikte psikososyal sağlığın değerlendirilmesinin doğum sonu depresyonu belirlemedeki etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Cefariye Sözeri

Danışman: HATİCE YILDIZ

Özet:

Bu araştırma gebelikte psikososyal sağlığın değerlendirilmesinin, doğum sonu depresyonu belirlemedeki etkisini saptamak amacıyla tanımlayıcı ve prospektif bir çalışma olarak planlanlanıp uygulanmıştır. Araştırma, Sakarya iline bağlı iki merkez sağlık ocağında 64 gebede yapılmıştır. Çalışmanın yapılabilmesi için gerekli kurumlardan izin ve etik onay, çalışmaya katılmayı kabul eden gebelerden de yazılı onam alınmıştır. Verilerin toplanmasında 25 sorudan oluşan vaka tanılama formu, 46 maddeden oluşan Gebelikte Psikososyal Sağlığı Değerlendirme Ölçeği (GPSDÖ), 11 sorudan oluşan doğum sonu değerlendirme formu ve Edinburg Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği (EDDÖ) kullanılmıştır. Veriler gebelikte II. ve III. trimesterde, doğum sonrası da 6. haftada olmak üzere üç aşamada toplanmıştır. İstatistiksel analizde SPSS 15.0 paket programı kullanılmıştır. Araştırmaya katılan gebelerin %54.7’nin primigravida olduğu, yaş ortalamalarının 28.5 ± 5.26/yıl olup, öğrenimlerinin ilköğretim ve lise düzeyinde yoğunluk kazandığı belirlenmiştir. Gebelerin GPSDÖ total puan ortalamasına göre psikososyal sağlıkları orta düzeyin üstünde bulunmuştur. GPSDÖ’nin “Gebelik ve eş ilişkisine ait özellikler” ile “Gebeliğe ilişkin fiziksel-psikososyal değişikliklere ait özellikler” alt grup puan ortalamaları düşük olan gebelerin anlamlı düzeyde doğumlarını daha çok sezaryen ile gerçekleştirdikleri belirlenmiştir. Olguların EDDÖ göre puan ortalamalarının 10.75±3.63 olduğu, %21.9’nun doğum sonu depresyon yaşadıkları belirlenmiştir. GPSDÖ total puan ortalaması ve “Psikososyal destek gereksinimine ait özellikler” alt grubu puan ortalaması ile EDDÖ puan ortalaması arasında negatif yönde anlamlı zayıf bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Bu sonuç gebelikte psikososyal sağlığa ait puan düştükçe, doğum sonu depresyonun o düzeyde artığını göstermektedir. Bu nedenle gebelerin yalnızca fiziksel yönden değil psikososyal yönden de değerlendirilmesi, sorunun önceden saptanıp önlem alınmasında, doğum sonu depresyonun önlenmesinde yararlı olacaktır. Anahtar Kelimeler: Gebelik, Doğum Sonu, Gebelikte Psikososyal Sağlık, Doğum Sonu Depresyon SUMMARY This research is planned and applied as a descriptive and prospective study aiming to evaluate psychosocial health that can cause depression during pregnancy and predetermine postpartum depression. It is performed on 64 pregnants in two health centers of Sakarya. Written consents are recieved from the pregnants who accept to join the work, and permissions and ethical consents are also received from necessary institutions in order to do research. While collecting data, a case identification form including 25 questions, Pregnancy Psychosocial Health Assessment Scale (PPHAS) composed of 46 items, postpartum assessment form including 11 questions and Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS) are used. Data are collected in three phases, namely, at II. and III. trimesters during pregnancy and 6th week after the birth. The SPSS 15.0 package is used at statistical analysis. It is determined that 54.7% of participants are primigravid and their average age is 28.5 ± 5.26 the majority of who are primary and high school graduates. Psychosocial health of pregnants is found to be above average according to the PPHAS total average score. It is shown that the majority of pregnants who has low average scores from PPHAS subgroups, which are “Properties of pregnancy and couple relationship” and “Properties of physical-psychosocial changes related to pregnancy”, give birth by sectio. It is also stated that average score of participants as to EPDS is 10.75±3.63 and 21.9% of them undergo postpartum depression. A negative significant weak correlation between EPDS average score and PPHAS total score with “Properties related to psychosocial support need” subgroup average score is observed. This result indicates that during pregnancy postpartum depression increases as the psyhosocial health score decreases. Therefore, assessing pregnants not only physically but also psychosocially will be useful to prevent postpartum depression and to determine the problem beforehand and taking precautions accordingly. Keywords: Pregnancy, Postpartum, Psychosocıal Health Durıng Pregnancy, Postpartum Depression