Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Betül Özdirek
Danışman: Mehmet Emin Maşalı
Özet:Hz. Osman döneminde istinsahı gerçekleşen ve Mesâhıf-i Osmâniyye olarak anılan mushafların imlâsı nevi şahsına münhasır özellikler taşımaktadır. Sonraki dönem mushaf kitabetinde bu imlâya uygunluğa riayet edilmiş, en azından teorik düzeyde bu bir ilke olarak kabul edilmiştir. Gelenekte bir taraftan Osman Mushaflarının imlâ özelliklerini tespit bağlamında kaydedilen bilgiler, hicrî ikinci asrın sonlarından itibaren telife tabi tutulmuş ve bu çerçevede hatırı sayılır bir edebiyat oluşmuş iken, diğer taraftan başta Osman Mushaflarını esas alan ikinci nesil mushaflar olmak üzere zamanla pek çok mushafın istinsahı gerçekleşmiştir. Mushaf imlâsı edebiyatında geçen bilgiler ile zaman içerisinde istinsah edilen mushaflar arasında imlâ açısından her daim bir örtüşmenin olduğunu söylemek mümkün değildir. Dolayısıyla mushaf kitabet geleneğinde, imlâsı, ilgili literatürdeki bilgilerden farklılık arz eden pek çok mushafın mevcut olduğu görülmektedir. Bu özellikteki mushaflardan biri hat sanatı tarihinin köşe taşı şahsiyetlerinden biri olan İbnü’l-Bevvâb’ın istinsah ettiği h. 391 tarihli mushaftır. İşte bu yazıda İbnü’l-Bevvâb Mushafı olarak anılan bu mushaf imlâ açısından tahlile tabi tutulacak, bu yapılırken de İbnü’l-Bevvâb Mushafı’nın imlâsı ile mushaf imlâsı edebiyatının ana kaynaklarından sayılan Ebû Amr ed-Dânî’nin (ö. 444/1053) el-Mukni’ fî Resmi Mesâhifi’l-Emsâr adlı eseri ile Süleyman b. Necah’ın (ö. 496/1103) Muhtasaru’t-Tebyîn li Hicâi’t-Tenzîl adlı eserindeki bilgiler arasında bir kıyaslamaya gidilecektir. ABSTRACT Qurans copied at the period of Osman. Mushaf’s ortography that called “mesâhif-i Osmaniyye” (Moshafs of Osman) has the only one of its kind. After the period of Osman, writing of Mushaf were conformed to fit about his ortography. At least theoretically this conform was accepted as principle. On one hand, at the conventional attitude, information that writing on the purpose of determinate to Mushaf’s characteristic was written begining from the second century of hejira/immigration. On the other hand, a lots of Mushaf, notably Mushaf’s of the secondary generation, was written. It is not true that the information which was mentioned at Mushaf’s ortography literature and Mushaf’s which copied in the course of time always match up with each other. Therefore, it is understood that, there are lots of Mushaf’s conflicted with the conventional writing Mushaf’s ortography. İbnü’l-Bevvâb’s Moshaf is one of them. İbnü’l-Bevvâb’s Moshaf was written by Ibnu’l-Bawwab who is one of the most important person in the history of caligraphy. In this thesis, this Moshaf named Ibnu’l-Bawwab’s Moshaf will examine with regard to orthography. For this purpose, Ibnul Bawwab’s Moshaf’s ortography will compare with two books ortography. One of them is Abu Amr ed-Dânî’s (v. 444/1053) book named el-Mukni’ fî Resmi Mesâhifi’l-Emsâr and the other one is Süleyman b. Necah’s (v. 496/1103) book named Muhtasaru’t-Tebyîn li Hicâi’t-Tenzîl.