Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EMEL UYAR
Danışman: ELİF AYDINER
Özet:Ataksi telenjiektazili olguların ve aile bireylerinin nörokognitif düzeylerinin değerlendirilmesi Giriş ve Amaç: Ataksi telejiektazi (AT) kombine immün yetmezlik grubu hastalıklar içinde yer alır. Bu olgularda, motor fonksiyon bozukluklarının yanı sıra nörokognitif fonksiyonlarının da bozulduğu bilinmektedir. Literatürde, AT taşıyıcısı bireylerde immünolojik (immunoglobulin değerleri ve lenfosit alt tip analizi) ve nörokognitif fonksiyonları değerlendiren yeterli sayıda veri bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu çalışmada, AT tanılı hasta ve aile bireylerinde nörokognitif ve immünolojik fonksiyonların değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Metod: Çalışmaya 26 AT tanılı hasta ve 41 ebeveyn dahil edildi. Hastaların ve ebeveynlerin retrospektif verileri taranarak klinik, immünolojik ve radyolojik değerlendirmeleri yapıldı. Onüç hasta ve 18 ebeveyne ise nörokognitif değerlendirme yapıldı. Bulgular: Çalışmaya dahil olan hastaların ortalama yaşları 10.7±5.3 yıl iken, ebeveynlerin yaş ortalaması 36±11 yıl idi. Olguların 25’inde (%96,2) Alfa fetoprotein düzeyi yüksek saptanırken, taşıyıcıların tümünde normal idi. Mutlak lenfosit sayısı hastalarda 1993±775/mm3 iken taşıyıcılarda 2300±676/mm3 bulundu. Hastaların %37’inde (n: 9) T lenfositler, %87.5’inde (n: 21) B lenfositlerin düşük olduğu görüldü. Naif Th hücreler hastaların %87.5’inde (n: 21), naif Ts hücreler ise %83.3’ünde (n: 20) düşükken, hafıza Th veTs hücreler hastaların %100’ünde (n: 24) yüksek bulundu. Recent timik emigrant (RTE) %91.2 (n: 21) olguda düşük idi. İlginç olarak taşıyıcı bireylerde de naif ve hafıza hücrelerinde benzer bulgular saptandı. Nörokognitif bulgular değerlendirildiğinde, hastaların zeka puanları 62 ± 11, ebeveynlerin ise 81 ± 10 bulundu. Hastaların tümünde değişik derecelerde zeka geriliği vardı. Ebeveynlerin ise sadece 3’ü normal zeka düzeyine sahipti. AT olgularının tümünde, motor beceri, görsel algı ve bellek, el-göz koordinasyonu, spontan dikkat, dikkatin odaklanması ve sürdürülmesi yetersiz idi. Olguların %50’sinde soyut düşünce normal iken, %75’inde sosyal yargılama, sözcük dağarcığı ve aritmetik işlem becerileri bozuk olarak saptandı. Alıcı dil, kelime kavram bilgisi ve adlandırma yetenekleri yeterli düzeyde idi. Klinik ataksi skoru (BARS) ortalaması 21,7± 6,6 saptandı. Ebeveynlerin nörokognitif bulgularında soyut düşünce ve muhakeme kabiliyeti yeterli iken, çalışma belleği %76,5 (n: 13) bireyde yetersiz idi. Bireylerin %52,9’unun (n: 9) aritmetik işlemleri yapamadıkları, %66,7’sinin (n: 12) görsel motor algılama ve koordinasyonların yetersiz olduğu, %77,8’inde (n: 14) ise kliniğe yansımayan organik beyin hasarı bulguları görüldü. Bireylerin çoğunda bellek süreçleri ve dikkat matrisleri (%82.4, n: 14) bozuk idi. AT'li bir olgunun annesinin kraniyal görüntülemesinde, serebellar atrofi görüldü. Hasta ve ebeveynler karşılaştırıldığında, vizyospasial, bellek alanları ve dikkat matrislerindeki bozulma benzer düzeyde idi (p>0,05). Sonuç: Çalışmamızda, AT olgularının ebeveyinlerinde, nörokognitif fonksiyonlarda anlamlı bozulmalar saptanmıştır. Bu nedenle bu olguların aile taramasına önem verilmeli ve bu yönden incelenmelidir. Erken tanı ve doğru eğitim, günlük yaşam kalitesinin arttırılması açısından önemli olabilir. Anahtar kelimeler: Ataksi telenjiektazi, heterozigot taşıyıcı, nörokognitif disfonksiyon, immünfenotipleme, serebellum XVI ABSTRACT Evaluation of neurocognitive levels of patients and parents with Ataxia telangiectasia (AT) disease. Background: Ataxia telangiectasia (AT) is considered in group of Combined Immunodeficiency diseases. In these cases, as well as neurocognitive function of the motor dysfunction is known to be disrupted. In literature, there isn’t sufficient data to evaluate the immunological (immunoglobulin levels and lymphocyte subset analysis) and neurocognitive functions for AT carrier individuals. Therefore, in this study it is aimed to evaluate neurocognitive levels of patients and parents with Ataxia telangiectasia (AT) disease. Materials and Methods: The study included 26 AT patients and 41 parents. Immunological and radiological assessments of patients and their parents were performed based on scanning of the retrospective clinical data. Neurocognitive assessment was made to 13 patients and 18 parents. Results: While the average age of patients was 10.7 ± 5.3 years, mean age of the parents was 36 ± 11 years. Twenty five patients (96.2%) showed high levels of alpha-fetoprotein, whereas, it was normal in all of the carriers. Absolute lymphocyte count was 1993 ± 775 / mm3 in patients where as the carriers were found 2300 ± 676 / mm3. 37% of patients (n: 9) were found to be low in T lymphocytes and 87.5% of patients (n: 21) were found to be low in B lymphocytes. Naive Th cells, in 87.5% (n: 21) of patients and naive Ts cells in 83.3% (n: 20) were found to be low while, memory Th and Ts cells were found to be high in 100% of patients. Recent thymic emigrant (RTE) cells, were low in 91.2% (n: 21) patients. Interestingly, similar findings in naive and memory cells were detected in carrier individuals as well. XVII When assessing neurocognitive findings, intelligence scores of the patients and parents were found 62 ± 11 and 81 ± 10 respectively. In all patients, varying degrees of mental retardation were exist. Only 3 of the parents had normal intelligence level. In all cases, motor skills, visual perception and memory, hand-eye coordination, spontaneous attention, the focus of attention and sustaining attention was insufficient. In 50% of cases, abstract thought were normal. Whereas, in 75% of cases social judgment, vocabulary and arithmetic skills have been found to be defective. Receptive language, word knowledge and naming concept were adequate. Ataxia clinical score (BARS) were on average 21.7 ± 6.6. While abstract thinking and reasoning ability were sufficient in neurocognitive findings of parents, working memories were insufficient for 76.5% (n: 13) of individuals. 52.9% of individuals (n: 9) were found to be unable to perform arithmetic operations. 66.7% of individuals (n: 12) were found to have inadequate visual perception and motor coordination. In 77.8% of cases (n: 14) showed evidence of organic brain damage (non-clinical reflection). For most of the individuals (82.4%, n: 14), process of memory and attention matrices were corrupted. In one case, cranial imaging showed cerebellar atrophy for a mother of an AT patient. When compared to patients and parents, vizyospasial space, memory and attention impairment were similar (p>0,05). Conclusion: In our study, significant disruptions in neurocognitive function were determined in parents of AT patients. Therefore, these patients should be given to family screening and this aspect should be examined. Early diagnosis and proper training can be important in terms of improving the quality of daily life. Key words: Ataxia telangiectasia, heterozygous carriers, neurocognitive dysfunction, immunophenotyping, cerebellum