Birleşik kelimelerin yazımı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET ÖNDER KARACAOĞLU

Danışman: LATİF BEYRELİ

Özet:

2. BİRLEŞİK KELİMELERİN YAZIMI Birleşik kelimeler, farklı anlam ya da yapı özelliklerine sahip en az iki kelimenin Türkçenin gramer özelliklerine uygun olarak bir araya gelmesiyle oluşurlar. Dile zengin bir anlatım, farklı anlamlar kazandıran birleşik kelimelerin yazımı Türkçede çözülememiş sorunlardan biridir. Esasında 1 Kasım 1928’de yapılan Harf İnkılâbı’ndan bugüne Türkçede yazımla ilgili netlik kazanamamış birçok sorun bulunmaktadır. Bu çalışma Birleşik Kelimelerin Yazımı ile ilgili sorunların tespit edilmesini amaçlamaktadır. Bu amaçla Türkçenin yazımı ile ilgili ilk kılavuz olan İmlâ Lûgati (İL 1928) ve güncel son kılavuz hükmündeki Yazım Kılavuzu (YK 2005) arasındaki TDK tarafından hazırlanan tüm imlâ, yazım, yeni imlâ, yeni yazım kılavuzları birleşik kelimelerin yazımı konusunda incelenmiş ve değişiklikler ortaya konmuştur. Ayrıca İL 1928 ve YK 2005’te geçen tüm birleşik kelimeler tablo hâline getirilmiş, yazımı değişen birleşik kelimeler karşılaştırmalı olarak bu tabloda yer almıştır. Böylece Türkçenin birleşik kelime varlığı da gözler önüne serilmiştir. Çalışmada birleşik kelimelerin anlam ve şekil/yapı yönünden oluşumları da incelenmiş, İL 1928 ve YK 2005’te yer alan tüm birleşik kelimeler şekil/yapı yönünden tasnif edilmiştir. Bu sayede birleşik kelimelerin yapı özellikleri bakımından çeşitliliği de ortaya konmuştur. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırmanın ana hatları, problem ve çalışma modeline ilişkin açıklama ve bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde birleşik kelimeler her açıdan ele alınmış ve incelenmiştir. Ayrıca bu bölümde 1928’den bugüne TDK tarafından hazırlanan tüm kılavuzlar esas alınarak değişen kurallar mukayese edilmiştir. Bu bilgiler çeşitli tablolarla desteklenmiştir. Üçüncü bölümde birleşik kelimelerin bitişik ve ayrı yazılışlarıyla ilgili kurallar yer almaktadır. Ayrıca Türkçenin köklü bir sorunu olarak addedilen Birleşik Kelimelerin Yazımı Sorunu, akademik literatürün taranmasıyla çok yönlü olarak ele alınmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde, gerek kılavuzların taranmasıyla elde edilen bulgular gerekse birleşik kelimelerle ilgili akademik çalışmalar göz önünde bulundurularak varılan sonuçlar ortaya konmuştur. İL 1928 ve YK 2005’te yer alan 19.823 birleşik kelime tablo hâline getirilmiştir. Ayrıca bu 19.823 birleşik kelimenin şekil/yapı özellikleri de tasnif edilerek çalışmanın Ekler kısmına eklenmiştir. Anahtar Kelimeler: Birleşik kelime, yazım kılavuzları, yazım, kelime grupları. 3. ABSTRACT THE SPELLİNG OF THE COMPOUND WORDS Compound words, are formed by combining at least two words that have different meanings and structures in accordance with Turkish grammar. Spelling of the compound words which enrich the language with various expression and meanings still remains as one of the unresolved problems in Turkish. Actually, since the Alphabet Revolution in November 1, 1928, many unresolved spelling problems exist in Turkish. This work aims to determine the problems about The Spelling of the Compound Words. To this end; all spelling, orthography, new spelling and new orthography guides prepared by TDK (Turkish Language Foundation) between the first Turkish orthography guide İmlâ Lûgati (İL 1928) and the most up to date guide Yazım Kılavuzu (YK 2005) were studied for spelling of the compound words and the changes were presented. Besides, all of the compound words in İL 1928 and YK 2005 were tabulated and the compound words in Turkish were displayed. In this study, formations of the compound words were studied in terms of the meaning and form/structure and all of the compound words in YK 2005 were classified with respect to the form/structure. Thanks to that, diversity of compound words in terms of structure features were presented. The thesis consists of three main parts. Outline of the study and explanations and information about the problem and study model were given in the first part. In the second part, compound words were covered and studied in all aspects. Besides, the varying rules were compared with regard to all of the guides prepared by TDK since 1928. This information was supported by various tables. In the third part, the rules about the compound words' separate and adjacent spellings are found. Besides; named as a fundamental problem, Spelling of Compound Words Issue was covered by scanning the academic literature. In the final part, conclusions were presented by considering both the findings from guides and academic studies about the compound words. 19.823 compound words from İL 1928 and YK 2005 were tabulated. Besides, these 19.823 words' form/structure features were classified and added in the Appendix. Key Words: Compound words, spelling guides, spelling, word phrase.