Türk basınında Türkiye’nin NATO’ya giriş süreci: (1948-1952)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: M. Hakan Özçelik

Danışman: CEMİL ÖZTÜRK

Özet:

II. Dünya Savaşı boyunca tarafsızlığını muhafaza eden Türkiye,savaş sonunda savaşın dışında kalmasına rağmen,savaşan Avrupa ülkeleri kadar zarar görüp,çok zayıf konuma düştü.Türkiye, ekonomik çökmüşlüğün yanında kendisini savaşın bitiminde "yalnız" bir durumda buldu. Savaş sonunda iki süper güçten biri olan Sovyetler Birliği Türkiye için bir endişe kaynağıydı. Sovyetler Birliği'nin 1945'de önce Sovyet-Türk Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması'nı feshetmesinin ardından bazı Türk vilayetlerini istemesi ve Boğazlar konusunda isteklerde bulunması,Türkiye'yi "Denge Politikası" çerçevesinde Batı'ya yaklaştırdı. Türkiye'yi "toprak bütünlüğü ve güvenliği" açısından endişeye düşüren Sovyet istekleri başlangıçta Avrupa Devletleri'ni ve A.B.D.'yi fazla ilgilendirmedi.Ancak Doğu Akdeniz ve Ortadoğu'daki çıkarları doğrultusunda önce İngiltere,ardından Türkiye'nin stratejik önemini anlayan A.B.D. destek verdi.Bu destek Truman Doktrini ve Marshall Planı'yla kendisini gösterdi. Sovyetler Birliği'ne endişeyle bakan diğer Avrupa ülkeleri Avrupa savunmasını sağlamak için 1948'de Brüksel Anlaşması'yla Batı Avrupa Birliği'ni kurdular.1949'da da A.B.D.'nin katılımıyla NATO kuruldu. Truman Doktrini'yle Batı Bloku'nda yer alan Türkiye, C.H.P. ve D.P. hükümetleri döneminde NATO'ya girmek için iki kez başvurdu.Ancak Avrupa devletleri bazı sebepler göstererek bu isteğe olumsuz tavır gösterdiler.Fakat II. Dünya Savaşı'ndan sonra hiç çıkmayacağı düşünülen savaş Kore'de patlak verdi.Kore Savaşı'nı tarihi fırsat gören D.P.,Kore Savaşı'na asker göndererek ,hem B.M.'nin isteği karşılayacak hem de NATO hususunda A.B.D.'nin desteğini sağlayacaktı.Kore'deki Türk birliğinin üstün başarılar göstermesi A.B.D.'nin Türkiye'ye bakış açısını değiştirdi.Türkiye'nin NATO'ya alınmasını teklif etti.Özellikle İngiltere olmak üzere bazı üye ülkeler teklife sıcak bakmadı.Geçen süreçte A.B.D.'nin ısrarlı tutumuyla üye ülkeler itirazlarından vazgeçerek Türkiye 1952'de NATO'ya katıldı. Türkiye'nin NATO'ya girme çabalarının başından sonuna, konuyu devamlı gündemde tutan Türk Basını,Türk hükümetlerini olumlu ve olumsuz eleştirerek,durum değerlendirmeleri sonucu ortaya fikirler atarak NATO'ya üye olunmasında etkin bir rol oynamıştır.