Ortaokul öğrencilerinin riskli internet davranışları ve güvenli internet kullanımı hakkında öğrenci ve ebeveyn görüşleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ARMAN AKSOY

Danışman: Feride Karaca

Özet:

İnternetin sunduğu imkânlar yanında birtakım riskleri de barındırdığı unutulmamalıdır. Çocukların interneti güvenli kullanmalarını sağlamak adına ebeveynlere büyük sorumluluklar düşmektedir. Bu çalışmanın amacı; ortaokul öğrencilerinin riskli internet davranışlarını ve ebeveynlerin aldığı güvenlik önlemlerini ortaya koymaktır. Bu amaçla çocukların internet kullanımları, riskli internet davranışları ve ebeveynlerin internet risklerine karşı aldığı güvenlik önlemleri incelenmiştir. Çalışmada betimsel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma verileri, 2018-2019 eğitim- öğretim yılında İstanbul ili Bahçelievler ilçesinde bulunan, "Rastgele Küme Örnekleme" yöntemiyle seçilen 5 devlet ortaokulunda öğrenim gören öğrencilerden (n=1102) ve araştırmaya katılan öğrencilerin ebeveynlerinden (n=865) anketler aracılığı ile toplanmıştır. Veriler frekans, yüzde ve ki-kare bağımsızlık testi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmaya katılan öğrencilerin ve ebeveynlerin çoğunun sosyal medya kullanıcısı olduğu, öğrencilerin hemen hemen yarısının (%49.1) evde interneti çoğunlukla kendi odasında kullandığı görülmüştür. Çalışmanın sonucunda araştırmaya katılan yaklaşık her dört öğrenciden birinin internet ortamında herhangi bir riske maruz kalarak rahatsızlık duyduğu ortaya çıkmıştır. Öğrencileri internette en çok rahatsız eden unsurların; hayvana ve insana şiddet, siber zorbalık, siber tuzaklar, istemsiz açılan ve uygunsuz içerikli reklamlar ve cinsel içerikli paylaşımlar olduğu görülmüştür. Öğrencilerin çoğunun internet ortamında olumsuzluklarla başa çıkma konusunda, kendilerinden çok ebeveynlerine güvendiği görülmüştür. Ebeveynlerin birçoğunun çocuklarının kişisel bilgilerini internet ortamında paylaşmasına asla izin vermedikleri ve çocuklarının gezindiği siteleri sonradan kontrol ettikleri görülmüştür. Ki-Kare testi sonucunda, öğrencilerin internette gördükleri veya yaşadıklarından rahatsızlık duymaları ile kendine, ebeveynine, öğretmenine güven, cinsiyet, sosyal medya üyeliği ve internet kullanım sıklığı arasında istatiksel olarak anlamlı fark ortaya çıkmıştır (p<0.05). Araştırma sonuçları, ebeveynlerin çeşitli önlemler almasına rağmen, çocukların birtakım internet risklerine maruz kaldığını göstermiştir. Bu çalışmanın sonuçları, öğrencilerin maruz kaldığı güncel internet risklerini ortaya koyarak, ne tür önlemler alınması gerektiği konusunda yol gösterici olacaktır. -------------------- It should be kept in mind that the internet has some risks besides the facilities it offers. Parents have a great responsibility to ensure that children who are introduced to the internet at a very early age can safely navigate the internet. The aim of this study is to reveal the risky internet behaviors of secondary school students and the security measures taken by parents. For this purpose, internet usage of children, risky internet behaviors and security measures taken by parents against internet risks were examined. Descriptive research methods were used in the study. The research data were collected from the students (n = 1102) who were studying in 5 public secondary schools selected by "Random Cluster Sampling" method in Bahçelievler district of Istanbul in 2018-2019 academic year and from their parents (n = 865). These data were analyzed using frequency, percentage and chi-square independence test. It was seen that more than half of the students were members of social media and used the internet daily. Almost half of the students (49.1%) used the internet mostly in their own rooms. The result of the study revealed that one forth of the students faced with the risk which included disturbing contents. The most disturbing contents on the internet were violence to animals and human beings, involuntarily and inappropriate advertisements, cyberbullying (such as harassment and threats), sexual contents. Most of the students trusted their parents more in order to cope with the problems that they faced. Most of the parents did not allow their children to give personal informations and it was observed that parents controlled the navigated sites. As a result of the chi-square test, there was a statistically significant relationship between self-esteem, trust to parents and teachers, gender, social media membership and frequency of internet usage (p <0.05). The results of the research showed that children were exposed to various internet risks despite the measures taken by the parents. The results of this study will be a guideline on what kind of precautions should be taken against the risks that students are exposed to.