Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: PAKİZE MERVE AĞAÇBACAK
Danışman: Gönül Sakız
Özet:ÖZET Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmenlerinin psikolojik iyi oluş düzeylerinin örgütsel bağlılık ve özyeterlik ile olan ilişkisini incelemektir. Bu bağlamda demografik değişkenlerin etkisi de araştırılmıştır. Araştırmada elde edilen bulguların, günümüzün rekabetçi dünyasında eğitimin en önemli öğelerinden biri olan öğretmenin öğrenme ortamındaki iyi oluş halini ve çalışma verimini artırmaya katkı sağlayacağı umulmaktadır. Bu araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında, İstanbul’un farklı ilçelerinde, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren özel ve devlet okullarında, sınıf öğretmenliği görevini yürütmekte olan 234 öğretmen oluşturmaktadır. Sınıf öğretmenlerinin, psikolojik iyi oluş düzeyini belirlemek için Psikolojik İyi Oluş Ölçeği (PİOÖ), mesleki özyeterlik düzeyini belirlemek için Öğretmen Özyeterlik Ölçeği ve örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemek için de Örgütsel Bağlılık Anketi kullanılmıştır. Bu ölçeklere ek olarak Kişisel Bilgi Formu da öğretmenlere uygulanmıştır. Araştırmanın temel sorusu olan sınıf öğretmenlerinin psikolojik iyi olma düzeyleri ile özyeterlik ve örgütsel bağlılık ilişkisini araştırmak üzere Pearson momentler çarpımı korelasyonu katsayılarından yararlanılmıştır. Araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin, demografik özelliklerine bağlı olarak psikolojik iyi oluş, öğretmen özyeterlik ve örgütsel bağlılık puanlarının karşılaştırılmasında bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve parametrik olmayan Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır. Yapılan fark analizleri sonucunda; sınıf öğretmenlerinin psikolojik iyi oluş düzeylerinin, cinsiyet (kadınlarda yüksek), yaş (gençler lehine), eğitim durumu (lisans ve üstü lehine) ve okul türüne (devlet okulu lehine) göre farklılaştığı; öğretmenlerin özyeterlik düzeylerinin yaş (51 yaş ve üstü öğretmenler lehine), mesleki kıdem (21 yıl ve üstü süre çalışanlar lehine), sınıftaki öğrenci sayısı (30 ve altında öğrencisi olanlar lehine) ve velilerin sosyo-ekonomik durumuna (velisinin geliri orta ve üstü olanlar lehine) göre farklılaştığı, öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyinin ise eğitim durumu (ön lisans mezunları lehine), okuldaki yönetici sayısı (4 ve üstü sayıda yöneticisi olanlar lehine), okuldaki çalışma süresi (11 yıl ve üstü çalışanlar lehine) ve velilerin sosyo-ekonomik durumuna (velisinin geliri orta ve üstü olanlar lehine) göre farklılaştığı bulunmuştur. Sınıf öğretmenlerinin, psikolojik iyi oluş düzeyleri ile öğrenci katılımına, öğretim stratejilerine, sınıf yönetimine yönelik özyeterlik ve genel özyeterlik düzeyleri arasında pozitif yönde ve orta derecede anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular öğretmenlerin özyeterlik düzeyleri artıkça psikolojik iyi oluş düzeylerinin de artığını göstermektedir. Sınıf öğretmenlerinin, psikolojik iyi oluş düzeyleri ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasında da pozitif yönde, ancak zayıf derecede anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin, psikolojik iyi oluş düzeylerindeki artışın örgütsel bağlılık düzeylerindeki artış ile ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular ışığında, araştırmacı ve uygulayıcılara önerilerde bulunulmuştur. -------------------- ABSTRACT The purpose of this study was to investigate the relationships among primary school teachers' psychological well-being, organizational commitment and self-efficacy beliefs. The effects of demographic variables were also examined. The results of this study will hopefully contribute to the pscyhological well-being and the work quality of teachers who are one of the primary parts of education in today’s competitive world. The participants of this research were 234 primary school teachers working in private and public schools in the different districts of Istanbul under the Ministry of National Education in the academic year of 2016-2017. The data was collected using Psychological Well-being Scale, Teacher Self-Efficacy Scale and Organizational Commitment Questionnaire. Additionally, the Demographic Information Form was administered to the participating teachers. In the study, the Pearson moment product correlation coefficient was used to investigate the relationships among psychological well-being, self-efficacy and organizational commitment of the primary school teachers. Based on teachers’ demographic information, their psychological well-being, teaching self-efficacy and organizational commitment scores were compared using independent groups t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and nonparametric Kruskal-Wallis H test. The analyses of differences showed that the level of psychological wellbeing of primary school teachers significantly differed based on gender (in favor of women), age (in favor of young people), level of education (in favor of bachelor and above) and school type (in favor of state school). Also, the level of self-efficacy of primary school teachers varied significantly based on age (in favor of teachers over age 51), years in profession (in favor of those working for 21 years or more), the number of students in the class (in favor of those class with 30 or less students) and parents’ socio-economic levels (in favor of middle or high socio-economic level). The results showed that the level of organizational commitment of teachers significantly differed based on the level of education (in favor of college), the number of administrators in school (in favor of four and more), years in profession (in favor of employees over 11 years) and parents’ socio-economic levels (in favor of middle or high socio-economic level). Based on the findings, a significantly positive and medium effect relationship was detected between primary school teachers' level of psychological well-being and their level of self-efficacy (including sub scales; self-efficacy related to student participation, instructional strategies and classroom management). In other words, teachers' self-efficacy levels increased as their level of psychological well-being (or vice versa). A significant but weak positive relationship between psychological well-being and organizational commitment levels of the primary school teachers was also found. The increase in teachers' levels of psychological well-being was related to the increase in their level of organizational commitment. In light of the research findings, the suggestions for researchers, teachers and policy makers were also provided.