Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EBRU DALGIÇ DİNLENDİ
Danışman: MÜNEVVER ÇETİN
Özet:DALGIÇ DİNLENDİ, Ebru. Okul Yönetimi Sürecinde İngilizce Öğretmenlerinin Liderlik Uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul, 2012. Bu çalışmada, resmi ilköğretim okullarında görev yapan yöneticilerin ve İngilizce öğretmenlerinin, İngilizce öğretmenlerin sergiledikleri liderlik rollerine ilişkin algı ve beklentilerinin ne düzeyde olduğunu belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında “liderlik” ve “öğretmen liderliği” kavramları detaylı olarak ele alınmış, eğitim kurumlarında liderlik ve öğretmen liderliği ile ilgili olarak yapılan araştırmalar incelenmiş ve konuya ilişkin bir uygulama çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini 2011-2012 eğitim-öğretim yılı içerisinde İstanbul ilinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı resmi ilköğretim okullarında görev yapmakta olan İngilizce Öğretmenleri ve yöneticiler oluşturmaktadır. Evrende 1864 İngilizce öğretmeni ve 4675 yönetici bulunmaktadır. Evren büyük olduğundan, bu evrende çalışma yerine örneklem alma yoluna gidilmiştir. Örneklemi oluşturmak için random metodu kullanılmıştır. Örneklem almada temel kural olan, “yansızlık ilkesi”ne uyulmuştur. Araştırmanın örneklemini, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Anadolu yakası sınırları içindeki Kadıköy, Beykoz ve İstanbul ili Avrupa yakası sınırları içindeki Beşiktaş ve Sarıyer ilçelerinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı 171 resmi ilköğretim okulunda görev yapan İngilizce Öğretmenleri ve yöneticiler oluşturmaktadır. Örneklem grubunda, 347 İngilizce öğretmeni ve 408 yönetici bulunmaktadır. Verilerin analizi 407 veri toplama aracı ile gerçekleştirilmiştir. 71 (%17,4) katılımcı müdür, 102 (%25,1) katılımcı müdür yardımcısı, 234 (%57,5) katılımcı İngilizce öğretmenidir. Araştırmamızda müdür ve müdür yardımcısı, yönetici başlığı altında toplanmıştır. Buna göre, 173 (%42,5) katılımcı yönetici, 234 (%57,5) katılımcı İngilizce öğretmenidir. Araştırmada, tarama modeli kullanılmış, analiz tekniği olarak nicel yöntem tercih edilmiştir. Nicel boyutta anket tekniği kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak yöneticilere ve İngilizce öğretmenlerine uygulanan araştırmacı tarafından geliştirilen demografik değişkenlerin toplanmasına yönelik “Kişisel Bilgi Formu”, Kadir Beycioğlu (2010) tarafından geliştirilen “Öğretmen Liderliği Ölçeği” kullanılmıştır. İngilizce öğretmenlerinin öğretmen liderliği uygulamaları kurumsal gelişme, mesleki gelişim ve meslektaşlarla işbirliği olmak üzere 3 başlıkta toplanmış ve elde edilen veriler bu kapsamda değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde SPSS programı kullanılmıştır. Örneklem grubunu oluşturan yönetici ve İngilizce öğretmenlerinin demografik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla frekans ve yüzde gibi betimsel istatistik değerler kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesi amacıyla, aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız grup t-testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) testleri yapılmıştır. Yapılan fark testleri sonucunda bazı demografik değişkenlere ait alt gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık (p<0,05) tespit edilirken, bir kısmında ise istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Anova sonucunda gruplar arasında anlamlı farklılığın kaynağını belirlemek amacıyla, Tamhane’s T2 Analizi, Scheffe Analizi ve LSD analizi kullanılmıştır. Katılımcıların aritmetik ortalamaları incelendiğinde, tüm boyutlar ve ölçeğin toplamından alınan puanlar açısından, beklenti puan ortalamalarının algı puanlarından daha fazla olduğu görülmektedir. Bu bulgu, katılımcıların öğretmen liderlik rollerine ilişkin beklentilerinin algılarından daha fazla olduğunu göstermektedir. Katılımcıların öğretmen liderlik rollerine ilişkin beklentilerine ait aritmetik ortalama 112,13 (Her zaman) iken, öğretmen liderlik rollerine ilişkin algılarına ait aritmetik ortalama 95,59’dur (Sık sık). İlköğretim okulu İngilizce öğretmenlerinin ve yöneticilerin, ilköğretim okullarında görev yapan İngilizce öğretmenlerinin liderlik rollerine ilişkin algı ve beklentileri arasında bir ilişkinin olup olmadığına bakmak için Pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda, değişkenler arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Yani, İngilizce öğretmenlerinin kurumsal gelişme, mesleki gelişim ve meslektaşlarla işbirliği beklentilerinin arttıkça algı değerlerinin de anlamlı şekilde artış gösterdiği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Liderlik, Öğretmen Liderliği, İngilizce Öğretmeni ABSTRACT DALGIÇ DİNLENDİ, Ebru. Teacher Leadership Practises of English Teachers in School Management Process. In this research, the aim is to determine the degree of perception and expectation of English teachers and the administrators about English teachers’ teacher leadership practises in official primary schools. Under the scope of this research, concepts of “leadership” and “teacher leadership” are studied in detail and researchs related to leadership and teacher leadership in educational institutions are examined and an application about the subject is executed. The English teachers and administrators who have been working in official primary schools of the Ministry of Education in İstanbul in 2011-2012 educational year formed the universe of this study. In the universe, there are 1864 English teachers and 4675 administrators. As this universe is too big, this study is carried out with the sample group. The random method is used to form the sample group. English teachers and administrators in 171 official primary schools in Beykoz and Kadıköy districts in the city of İstanbul Anatolian region and English teachers and administrators in the official primary school in Beşiktaş and Sarıyer districts in the city of İstanbul European region constitude the sample group of this research. In the sample group, there are 347 English teachers and 408 administrators. 407 surveys were used in data analysis. 71 (%17,4) of them are school directors, 102 (%25,1) are vice-directors, 234 (57,5) of them are English teachers. In this research, school directors and vice-directors are examined under the title of administrators. According to this, 173 (%42,5) of them are administrators, 234 (%57,5) of them are English teachers. In this study, scanning model is used, quantitative method is prefered as the analyse technique and the survey method is used. To gather quantitative data, as data collection tool "Personal Information Form" which was developed by researcher and a 25 items five scale Lykert type inventory, “Teacher Leadership Scale” which was developed by Kadir Beycioğlu (2010) was used. Teacher leadership practises of English teachers are examined through this three title of institutional development, professional development and cooperation with colleagues. The analysis of the data is obtained from the SPSS program. Frequency and percentages are used to determine descriptive statistics of the sample group of English teachers and administrators. To analyse the data, mean, standard deviation, independent samples t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were applied. As a result of the difference tests, while the significant difference is found statistically (p<0,05) among the sub groups of some demographic variables, no difference was noticed statistically in some other groups. To determine the reason of the difference, Tamhane’s T2 Analysis, Scheffe Analysis ve LSD Analysis are used. According to arithmetic means, total points of expectation were more than points of perception. While the mean for expectation was 112,13 (always), it was 95,59 (frequently) for perception. Pearson correlation analysis is done to determine the correlation between perceptions and expectations of English teachers and administarators. The results of the research have indicated that there is a positive correlation between perceptions and expectations. When the expectations of English teachers on institutional development, professional development and cooperation with colleagues increases, the perceptions increases statistically. Key words: Leadership, Teacher Leadership, English Teachers