Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSTAFA DERVİŞOĞULLARI
Danışman: AYŞEN BAKİOĞLU
Özet:PROFESYONEL ÖĞRENME TOPLULUKLARININ BOYUTLARINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ Bu çalışmanın amacı okulların amacı olan öğrencilerin üst seviyede öğrenmesini sağlamak üzere öğretmenlerin sürekli öğrenmesini içeren ve yerel bir profesyonel gelişim modeli olarak da ele alınabilen Profesyonel Öğrenme Topluluklarının boyutlarının Anadolu liselerinde gerçekleştirilme durumlarına ilişkin öğretmen görüşlerini belirlemektir. Bu amaçla okula öğrenci kabul ettikleri puanlar göz önünde bulundurularak İstanbul ili Anadolu yakasından üst, orta ve alt puan dilimlerin ulaşılabilirlik göz önünde bulundurularak 3 Anadolu lisesi araştırmanın gerçekleştirileceği durum olarak belirlenmiştir. Daha sonra bu okullardan öğretmen sayısının fazla olduğu zümre olma özelliği gösteren ve PISA sınavlarında soru sorulan branşlardan matematik, fen alanları, edebiyat ve ek olarak ingilizce zümrelerinden, her okuldan 10 öğretmen olmak üzere 30 öğretmen ile yüz yüze yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler katılımcıların izni alınarak kaydedilmiştir. Ses kayıtları transkript edilmiş ve görüşme verileri içerik analizine tabi tutulmuştur. Profesyonel öğrenme topluluklarının boyutları olan paylaşılan değerler ve vizyon, paylaşılan liderlik ve karara katılma, toplu öğrenme ve uygulama, paylaşılan uygulama ve destekleyici yapısal ve ilişkisel koşulların Türkiye’de Anadolu liselerinde nasıl gerçekleştirildiği öğretmen görüşlerine göre belirlenmeye çalışılmıştır. Öğretmenlerin vizyon ile ilgili sorulara verdikleri cevaplar neticesinde ortak olarak paylaştıkları genel bir vizyonun olmadığı, öğretmenlerin okullarında vizyon belirleme sürecine ilişkin farklı görüşleri ile de desteklenmiştir. Profesyonel öğrenme topluluklarında öğretmenler paylaşılan bir vizyon sayesinde aynı hedefe yönelik birlikte çaba gösterirler ve çabalarını sürdürmek için paylaştıkları vizyon ile motivasyonlarını artırırlar ve okullarını gelecekte olmasını hedefledikleri yere getirmek için sürekli gayret gösterirler. Katılımcı öğretmenlerin yaklaşık yarısı okullarında karara katılma noktasında bazı sorunların olduğunu ve okulda kararların daha demokratik olarak alınması gerektiğini ifade etmiştir. Okulda karar alma süreçlerine katılım ve paylaşılan liderlik, öğretmenlerin okulda daha fazla söz sahibi olması, yaptıkları iş için fikir üretmeleri, yaratıcılıklarını geliştirmeleri, sorumluluk almaları ve kendini okula bağlı ve mutlu hissetmeleri gibi çeşitli noktalardan önem arz etmektedir. Öğretmenlerin okullarında işbirliği gerçekleştirdiği durumlara bakıldığı zaman bazı sorunların olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin kendilerinden beklenen işbirliği çalışmalarının bazılarının kağıt üzerinde kaldığı, öğretmenlerin işbirliği gerçekleştirmelerinin önünde bazı engellerin olduğu belirlenmiştir. Son bir yıldır gerçekleştirilen öğretmenlerin ortak sınav hazırlama uygulamasının çeşitli olumlu sonuçları olduğu belirlenmiş, öğretmenlerin neredeyse tamamı ortak sınav hazırlama uygulamasının özellikle öğretmenlerin işbirliği içerisinde çalışmalar gerçekleştirmesi noktasında faydalı olduğunu ifade etmiştir. Profesyonel öğrenme topluluklarında öğretmenlerin birbirlerinin sınıflarını ziyaret etmeleri, birbirlerinin sınıf içi etkinliklerinden haberdar olmaları ve birbirlerine dönüt vermeleri önemli bir noktadır. Birbirlerine sınıf içi etkinlikleri ile ilgili paylaşımlarda ve dönütlerde bulunan öğretmenler, okul olarak gelişim için meslektaşlarına ve kendilerine kazanımlar sağlarlar. Öğretmenlerin yaklaşık dörtte biri diğer öğretmenlerin sınıf içi etkinliklerinden hiç haberdar olmadığını belirtirken, meslektaşlarının sınıf içi uygulamalarından haberi olduğunu ifade eden öğretmenlerin yaklaşık üçte biri bu bilgileri kısmen ya da tamamen öğrencilerden elde ettiğini ifade etmiştir. Ancak bu anlamda okullarda öğretmenlerin sınıf içi etkinlikleri ile ilgili yeterince etkileşim içerisinde olmadığı sonucuna varılabilir. Öğretmenlerin sınıf içi etkinlikleri ile ilgili paylaşımlarda bulunmalarının önünde de bazı engeller olduğu belirlenmiştir. Katılımcı öğretmenlerin yaklaşık yarısı, okullarında ortak çalışmalar gerçekleştirmek için ortak çalışma zamanlarının yeterli olmadığını dile getirirken, yaklaşık dörtte biri de ortak çalışma yerinin yeterli olmadığını dile getirmiştir. Öğretmenlerin bir arada bulunacakları yer ve zamanın ayarlanması, öğretmenlerin birbirleri ile iletişim kuracakları ve öğrencilerin nasıl daha iyi öğrenecekleri ile ilgili gerçekleştirecekleri çalışmalar için önem arz etmektedir. Ayrıca destekleyici ilişkisel koşullar ise okulda iletişim ve etkileşimin, okul olarak gelişimin temelini oluşturmaktadır. Okuldaki öğretmenlerin üçte ikisi okulunda ilişkisel destekleyici koşulların mevcut durumda iyi olduğunu ifade ederken üçte biri kötü olduğunu belirtmiştir. Öğretmen görüşlerine göre ilişkilerin mevcut durumunun sebepleri de ele alınmıştır. Öğretmenlerin profesyonel gelişimlerinin sağlanması, sürekli, sürdürülebilir ve yerel bir kaynak olarak okulun kendi imkanları ile gelişim sağlaması için, okulun amacı olan bütün öğrencilerin yüksek seviyede öğrenmelerini sağlamak için profesyonel öğrenme toplulukları okullarımızda bir model olarak kullanılabilir. ABSTRACT AN EXAMINATION OF TEACHERS’ VIEWS ABOUT THE DIMENSIONS OF PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES The purpose of this study is to identify teacher views about the current state of the elements of professional learning communities in Anatolian high schools which can be considered as a local professional development model. To this end, the Anatolian high schools in Istanbul is listed according to their student acceptance scores and seperated into equal groups of three. And a school from each score grades is determined by taking accessibility into account. 10 teachers from each school participated in the research. Teachers from mathematics, science, literature and English branches are selected for this research by keeping in mind PISA exam questions. The interviews were realized by the researcher face to face with the help of semi structured interview questions. The data were analyzed using content analysis method. In this research the current state of the elements of the professional learning communities was analyzed. It was found that the Turkish teachers do not share a common school vision, instead they think of their purposes or values as if they are their school vision. Some of the tachers think that their school vision is to train pupils as Atatürkist students, some think that their school vision is to train pupils for university entrance exam and some think that their school vision is to train pupils to prepare them to life. Teachers’ views about how their school vision was determined differs and the different explanation about this process supports their not having a shared school vision. Half of the teachers in the reasearch stated that there are some problems in decision making in schools and they remarked that they are in favour of more democratic decision making in school. Teacher collaboration was found to have some problems too. Some of the collaboration activities teachers perform in their school may be just on paper and it was found that there are some obstacles in front of teacher collaboration. Common exam practice found to have some benefits for teacher collaboration and tacher development. There are not such practices like visiting classes in State schools in Turkey, and some teachers were found to have no idea about their collegues’ classroom practices. Around half of the teachers in the research stated that there are some problems related with the time when teachers work together and with the place where they work together. Although around two third of the teachers stated that they are happy with the supporting relational structures, a third of teachers stated that there are some problems related with teachers and administrators relation in school. And the reasons of the current state of the supportive relational structures were determined according to teachers’ views.