Türkiye’de menkul kıymet kazançlarında vergi uygulamalarının yabancı portföy yatırımlarına etkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hasan Tuna Çetinkaya

Danışman: MURAT AKBALIK

Özet:

Tüm dünyada ve Türkiye’ de çeşitli yatırım ihtiyaçlarına cevap veren menkul kıymetlerin, yasal düzenlemeleri ile menkul kıymetlerden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi ,farklı ülkelerde farklı uygulamalar ile karşımıza çıkmaktadır. Kısa vadeli yabancı yatırımların gelişmekte olan ülke ekonomilerine etkileri çerçevesinde, bu sermaye hareketlerinin vergilendirilmesinin önemi daha da artmıştır. Ülkeler uluslar arası sermayeyi çekmek için vergisel avantajlara başvurmakta , vergi politikalarını iktisadi çıkarları doğrultusunda oluşturmaktadır. Türkiye’ de menkul kıymet kazançlarının vergilendirilmesinde önemli bir değişiklik yapılarak stopaj uygulanmaya başlanmış, 2015 yılına kadar olağan vergileme sistemine ara verilmiştir. Bu yeni vergileme sisteminin yatırımcılar açısından olağan sisteme nazaran kolaylığı ve basitliği göze çarpmaktadır. Yeni uygulama öncesi ve sonrası yabancı portföy yatırımları incelendiğinde , ilk dönemde ekonomik konjonktür doğrultusunda olumsuz bir etkiye rastlanmamış ancak daha sonra yaşanılan gelişmeler nihayetinde stopaj oranlarının dar mükellefler lehine düzenlendiği görülmüştür. Dar mükellefler için sıfırlanan oranın gerekçesi olarak Türkiye’nin cari açık finansmanı doğrultusunda ihtiyaç duyduğu kısa vadeli yabancı sermaye belirtilebilir. Bu vergisel avantaj ise tam ve dar mükellefler arasında vergi ilkelerine aykırı bir eşitsizlik yaratmıştır. ABSTRACT The applications of legal arrangements and taxation policies for securities which meet the needs for investment in the world and also in Turkey, differ in various countries.The importance of taxation of capital movements has increased considering the effects of short-term foreing investment on the economy of developing countries. In order to make use of international capitals, countries provide tax advantages and form tax policies in accordance with their economical benefits. Withholding tax has started to be applied in Turkey as an important attempt for income from securities , and regular taxation system is suspended up to 2015. It can be stated that the application of new taxation is easier than regular taxation system for investors.When foreing portfolio investments are analysed before and after the new application, there is no evidence of negative effects of taxation within the conditions of conjuncture; however, the rates of withholding tax are seemed to be arranged on behalf of foreign-based taxpayers as a result of fluctuations in markets. The need of short-term foreign investment for Turkey’s current account deficit financing can be mentioned as the reason of decreasing the rates to zero for foreign-based taxpayers.This tax advantage has resulted in unequality between foreign-based taxpayers and full fledged taxpayers opposing to the principles of taxation.