“Kendi kendine terbiye” kavramı açısından İbn Tufeyl’in Hay B. Yakzan’ı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ömer Emre Dişçi

Danışman: MUSTAFA USTA

Özet:

TEZİN ADI : “KENDİ KENDİNE TERBİYE” KAVRAMI AÇISINDAN İBN TUFEYLİN HAY B. YAKZÂN’I YAZAR : Ömer Emre DİÇİ Tezimizde ele aldığımız İbn Tufeyl’in Hay B. Yakzân’ı kendi kendine nasıl bir şekilde gerçeği bulup kâmil insan olduğunu anlatıyoruz. Ayrıca Hay B. Yakzân’ın kullanmış olduğu yöntemleri inceleyip günümüz insanı için ne kadar faydalı olabilir Hay’ın kullanmış olduğu metotlardan ne kadar faydalanabileceğini araştırdık. Ortak olarak günümüz insanı ile Hay’ın arasında “akıl” kavramının önemini gördük. İşte Hay da bu aklı iyi kullanmış, kendini, doğayı, kâinatı anlamak için sürekli tefekkür etmiştir. Deneyler yaparak, gözlem metodunu uygulayarak kendini öğrenmeye adamıştır. Hiçbir yardım almadan, nasıl bir insan kendini yetiştirebilir, geliştirip insan-ı kamil mertebesine gelebilir, nasıl olur ki Peygamber gelmeden de Allah’ın varlığı ve birliğini anlayıp O’na yakınlaşmak için kendine kurallar koyabilir? İşte bu soruların cevabını Hay kendi hayatı ile cevap vermektedir. İbn Tufeyl’in Hay b. Yakzân’ında bunu görebilirsiniz. Kendi kendini motive ederek, inatçı bir anlayış ile araştırma ruhuna, kıvrak zekâya sahip olarak, içinden gelen istek, heves ve arzu ile ve en önemlisi Yüce Allah’ın yardımı ve hidayet ile Hay doğruyu bulmuş ve ona kalpten iman etmiştir. Günümüzdeki insanlar toplumsal hayat yaşadıkları, önceden öğrenilmiş bilgiler ellerinde olduğu halde yani hazıra kondukları halde Hay’ın ulaştığı bilginin, mertebenin yanından bile geçememişlerdir. Hay hem doktor hem zoolog aynı zamanda filozof olarak karşımıza çıkmaktadır. Kısacası onun kullandığı yöntem ile en azından insan-ı kâmil mertebesine ulaşmasa da donanımlı, bilgili, sorgulayan, akıl ile problemleri çözebilen, meraklı, istekli birer verimli, kültürlü, zeki insan olabiliriz. Ayrıca Hay B. Yakzân gibi biz de kendimizi veya öğrencileri eğitirken doğa ile içiçe eğitim ortamı olup kendimizi, evreni ve tüm varlıkları yaratan Allah’ı daha iyi anlayabilir, hakiki bir şekilde tefekkür edebiliri SUMMARY NAME OF THESIS: HAY BIN YAKZAN OF IBN TUFEYL DUE TO CONCEPT OF SELF CORRECTION AUTHOR: Omer Emre DISCI We explain how Hay bin Yakzan of Ibn Tufeyl studied had been a perfect human by finding truth himself in our thesis. Furthermore, we studied on methods used by Hay bin Yakzan and how today’s men can use these methods. We see that concept of ‘mind’ is the common point between today’s men and Hay. Hay also used this mind very well and always thought to understand him, nature, and universe. He devoted him to learn by making tests, using method of observation. How a human can train him, and become a perfect human without any help and can understand the existence of Allah and put some orders for him to get closer to Him? Hay gives answers for these questions by his life. You can see this in the Hay bin Yakzan of Ibn Tufeyl. By motivating himself, and having a persistent comprehension and investigation spirit, and clear intelligence and by wish, desire and longing from inside and by help and guidance of Allah being most important, Hay found the right way and trusted faithfully. Today’s men cannot reach the knowledge and spiritual position gained by Hay in spite of they live in society and have knowledge learned before. Hay welcomes us as a doctor, and zoologist and also as a philosopher. Briefly, we can be learned, interrogating, curious, fruitful, cultured, intelligent human solving problems by mind by his methods, although we do not reach the position of perfect human. As Hay bin Yakzan, we can also understand Allah who created us, universe and all creatures by forming an education environment within the nature while we educate us or students.