17. VE 20. YÜZYILLAR ARASINDAKİ İLAHİLERİN BİÇİMSEL ANALİZİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YASİN TIĞ

Danışman: Ayşe Başak İlhan Harmancı

Özet:

Dînî mûsikî sahasında günümüze kadar farklı formlarda eser verilmiştir. Bu formlar içinde en çok kullanılanı ise ilahi olmuştur. Bu çalışmada ilahilerin biçim bakımından analizi amaçlanmıştır. İlahi besteleyerek Türk Din Musikisi’ne katkıda bulunacak bestekarlara başvurabilecekleri bir kaynak ortaya koymak, böylece Türk Din Musikisi’ne bilimsel bir katkı sağlamak hedeflenmiştir. 17. yy.la 20. yy. arasındaki ilahilerin hangi biçimlerde bestelendiği tespit edilip eserler bestekar, güftekar, makam ve usul bakımından ele alınarak ilahi formuna yönelik detaylı bir kaynak oluşturulmuştur. Bu araştırmada kaynak tarama ve sınıflandırma yöntemlerine başvurulmuştur. Kullanılan verilere “Notam 1.0 Dijital Türk Müziği Repertuarı Programı”ndan, Türk Din Musikisi anabilim dalında hazırlanmış tezler, akademik makaleler ve çeşitli kitaplar taranarak ulaşılmış; elde edilen bulgular sınıflandırma yöntemiyle tasnif edilip sistemli bir şekilde işlenmiştir. ii Örneklem doğrultusunda incelenen 1705 ilahinin büyük kısmının 20. yy.da bestelendiği görülmüştür. Bu ilahilerin 11 farklı biçim kullanılarak bestelendiği, en çok kullanılan biçimin ise aynı zamanda şarkı formunun en çok kullanılan biçimi olan A+B+C+B olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın son bölümünde biçimlerin yüzyıllara göre hangi sıklıkla kullanıldığı ve biçimlere göre verilen eser sayılarına değinilmiştir. -------------------- STRUCTURAL ANALYSES OF İLAHİ BETWEEN 17th and 20 th CENTURİES There have been produced many works as different forms on the field of religious music. The most used forms have been the ilahis. İn this study, the structural analysis on the ilahi have been aimed. İn addition to this, it has been aimed to present a source for the composers who will contribute it by composing music for Turkish Religious Music so that, it could provide academic contrubition to Turkish Religios Music. By retaining the ilahi’s structures composed between 17th and 20th centuries, as regarding to their composers, lyricists, maqams and usuls (Rhythm in Turkish Music) a detalied source for ilahis form. İn this research, source browsing and classification methods have been used. Data has been achieved as browsing thesis, academic articles and boks about department of Turkish Religious Music on the Program “Notam “1.0 Digital Türk Müziği Repertuarı”. The obtained results have been systematically proceeded by sorting out of a classification method. iv It has been seen that the most part of verifying 1705 ilahis have been composed in the 20th century. These ilahis have been composed as using 11 different structures and the most common structure has been “A+B+C+B” which has been used in many song forms as well. In the last part of the research, the frequency and quantities of the structures according to their centuries have been mentioned.