DEZAVANTAJLI BİREYLERE POZİTİF AYRIMCILIKLA İSTİHDAM SAĞLAYAN SOSYAL GİRİŞİMLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YEŞİM KEMER

Danışman: Ata Özdemirci

Özet:

ÖZET DEZAVANTAJLI BİREYLERE POZİTİF AYRIMCALIKLA İSTİHDAM SAĞLAYAN SOSYAL GİRİŞİMLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Bu çalışmada dezavantajlı bireylere pozitif ayrımcılık ile istihdam sağlayan sosyal girişimler araştırılmıştır. Türkiye’ deki kadınlar, engelliler, göçmenler ve üniversiteden yeni mezun olan işsiz ve tecrübesiz gençlere pozitif ayrımcılık sağlayarak istihdam olanağı yaratan sosyal girişimler üzerine çalışılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde girişimcilik ve sosyal girişimciliğin kavramsal çerçevesi oluşturulmuş girişimciliğin tanımı, tarihsel gelişimi ve girişimcilik türleri, sosyal girişimciliğin tanımı, tarihsel gelişimi anlatılmıştır. Kavramsal çerçeve oluşturulduktan sonra girişimcilik bağlamında girişimcilikte istihdamı konu alan dünyada ve Türkiye’de yapılan çalışmalar ve varılan sonuçlar sosyal girişimler bağlamında; pozitif ayrımcılığa odaklanan sosyal girişimler üzerine dünyada ve Türkiye’de yapılan çalışmalar ve varılan sonuçlar incelenmiştir. Araştırmanın ikinci bölümünde pozitif ayrımcılığın kavramsal çerçevesi oluşturulmuştur. Bu kapsamda pozitif ayrımcılığın tanımı, tarihsel gelişimi, istihdamda pozitif ayrımcılık ve çalışma yaşamında ayrımcılık türleri ele alınmıştır. Pozitif ayrımcılık alanında dünyada ve Türkiye’de yapılan çalışmalar ve varılan sonuçlar incelenmiş, çalışmaların literatür özeti yapılmış ve sonunda tüm çalışmalar araştırmanın konusu bağlamında yorumlanmıştır. Araştırmanın üçüncü bölümünde dezavantajlı olarak belirttiğimiz engelliler, kadınlar, iş bulamayan tecrübesiz gençler ve mültecilere pozitif ayrımcılık ile istihdam imkânı sunan sosyal girişimler incelenmiş ve bu kurumlar ile derinlemesine mülakat yapılmıştır. Mülakatlar sonunda elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. Araştırmalar dezavantajlı olan bireylerin, sosyal girişimler sayesinde kaderlerine teslim edilmediğini, dezavantajlı bireyleri destekleyen oluşumların var olduğunu gösteriyor. Yapılan mülakatlar sosyal girişimlerin dezavantajlı bireyleri pozitif ayrımcılıkla istihdama dâhil ettiklerini, onları hayata bağlayan ve onlara dokunan bu girişimlerin bir sosyal fayda sağladığını ortaya koymaktadır. İÇİNDEKİLER Sayfa No. ÖZET.....................................................................................................................iii ABSTRACT............................................................................................................v TEŞEKKÜRLER.................................................................................................vii TABLO LİSTESİ………………………………………………………………...x KISALTMALAR LİSTESİ..................................................................................xi GİRİŞ......................................................................................................................1 1. GİRİŞİMCİLİK VE SOSYAL GİRİŞİMCİLİĞİN KAVRAMSAL ÇERCEVESİ 3 1.1 Girişimciliğin Tanımı ve Tarihsel Gelişimi 3 1.2.Girişimcilik Türleri 5 1.2.1 İç Girişimcilik 5 1.2.2 Kadın Girişimciliği 7 1.2.3 Göçmen Girişimciliği 9 1.2.4 Çevreci Girişimcilik 10 1.3. Girişimcilikte İstihdamı Konu Alan Çalışmalar ve Varılan Sonuçlar 12 1.4. Sosyal Girişimciliğin Tanımı ve Tarihsel Gelişimi 30 1.5. Pozitif Ayrımcılığa Odaklanan Sosyal Girişimler Üzerine Yapılan Çalışmalar, Varılan Sonuçlar 34 2. POZİTİF AYRIMCILIK ve KAVRAMSAL ÇERCEVESİ 52 2.1. Pozitif Ayrımcılığın Tanımı ve Tarihsel Gelişimi 52 2.2.İstihdamda Pozitif Ayrımcılık 56 2.3.Çalışma Yaşamında Pozitif Ayrımcılık 57 2.3.1 Din ve Etnik Kökene Dayalı Pozitif Ayrımcılık 58 2.3.2 Yaşa Dayalı Pozitif Ayrımcılık 59 2.3.3 Engelliğe Dayalı Pozitif Ayrımcılık 59 2.3.4 Cinsiyete Dayalı Pozitif Ayrımcılık 61 2.4.Pozitif Ayrımcılık Alanındaki Çalışmalar ve Varılan Sonuçlar 62 3. POZİTİF AYRIMCILIKLA DEZAVANTAJLI BİREYLERE İSTİHDAM SAĞLAYAN SOSYAL GİRİŞİMLERİN İNCELENMESİ 77 3.1.Araştırmanın Amacı 77 3.2.Araştırmanın Kapsamı ve Yöntemi 77 3.3.Araştırmanın Evren ve Örneklemi 79 3.4.Araştırmanın Sınırlılıkları 80 3.5.Pozitif Ayrımcılıkla Kurumlara İstihdam Sağlayan Kurumlar ile Yapılan Mülakatlar 81 3.5.1 Omuz Omuza Engelsiz Hayat Sosyal Girişimi 81 3.5.2 İstanbul Zihin Engelliler Vakfı (İZEV) 89 3.5.3 Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı ( KEDV) 98 3.5.4 Kadın Kadına Mülteci Mutfağı 108 3.5.5 Esas Sosyal İlk Fırsat Programı 113 SONUÇ 124 KAYNAKÇA 128 EKLER 137 -------------------- ABSTRACT A RESEARCH ABOUT SOCIAL ENTERPRISE: PROVIDING WORK WITH POSITIVE DISCRIMINATION FOR DISADVANTAGED PEOPLE In this study social enterprise which provide employment for disadvantaged people has been investigated. It’s studred on social enterprise providing employment with positive discrimination to women, disadventaged people, immigrants, unemployed and inexperienced fresh graduates. In the first part of the study, the conceptual framework of enterprise and social enterprise has been established, the definition of enterprise, its historical development and types of enterprise, the definition of social enterprise and its historical development have been explained. After the conceptual framework has been established in the context of enterprise, enterprise and employment issues in the world field studies and conclusions made in Turkey in the context of social enterprise; The world on social enterprise that focus on positive discrimination and studies and conclusions made in Turkey were examined. In the second part of the study, the conceptual framework of positive discrimination was established. In this context, the definition of positive discrimination, historical development, positive discrimination in employment and discrimination in working life types are discussed. Positive discrimination in areas in the world and examines the studies and conclusions made in Turkey, at the end of the study of the literature and all the studies made have been interpreted in the context of the subject of research. In the third part of the study, social enterprise that provide employment opportunities for disabled people, women, inexperienced youth who cannot find jobs and refugees with positive discrimination are examined and in-depth interviews are conducted with these institutions. The results of the interviews were evaluated. Research shows that disadvantaged individuals are not delivered to their destiny through social enterprise and that there are organizations supporting disadvantaged individuals. Interviews show that social enterprises involve disadvantaged individuals in employment with positive discrimination and that these initiatives that connect and touch them to life provide a social benefit.