Cînânî’nin Bedâyi’ül-âsâr’ı (175b-301a) giriş-tenkitli metin-dizin 1. cilt


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mehmet Kocakaplan

Danışman: GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA

Özet:

XVI. yüzyıl müelliflerinden Bursalı Mustafa Cinânî tarafından yazılmış, Bedâyiü’l-Âsâr isimli içinde farklı konularda hikayelerin bulunduğu eser, bir hikaye kitabıdır. Eser Sultan III. Murat’ın emriyle 1591 yılında kaleme alınmıştır. Bu çalışma, eserin Paris Bibliotheque Nationale Kütüphanesi 385 numarada kayıtlı nüshası ile Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi 842 numarada kayıtlı bulunan nüshasının 175b-301a varakları arasındaki tenkitli metnini ve dizinini içermektedir. Çalışma giriş, tenkitli metin ve dizin bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Bursalı Mustafa Cinânî'nin hayatı üzerinde durulmuş ve müellifin diğer eserleri hakkında bilgi verilmiştir. 175b-310a varakları arasındaki 31 hikâye ile eserin son bölümünde yer alan "acibe ve garibe" kısımlarının leri üzerinde durulmuştur. Metin bölümünde eserin Paris nüshası ile Sermet Çifter nüshası esas alınarak tenkitli metin oluşturulmuştur. Sayfa düzeni Paris nüshasına göre belirlenmiş ve Sermet Çifter nüshasının sayfa numaraları da metin içinde gösterilmiştir. Dizin bölümünde kelimeler ve birleşik şekiller alfabetik olarak dizilmiş, bunlara metne bağlı kalınarak anlamlar verilmiş, farklı anlamlar sıra numarası belirtilerek ortaya konmuştur. Arapça, Farsça birleşik ve türemiş kelimelerin kaynağı, oluşturuluş şekilleri ile diğer alıntı kelimelerin hangi dilden oldukları ve asıl şekilleri de belirtilmiştir. Kişi ve yer adları, kişi adları dizini ve yer adları dizini olmak üzere ayrı dizinler halinde hazırlanmıştır. ABSTRACT Bedâyiü’l-Asâr is a story book, written by writer named Mustafa Cinani of Bursa, personage of XVI. century and composed with different stories. This work was written by order of Murad III in 1591. This thesis contains the sheets between 175b-301a as the critical review and index, one copy with registration number 385 in Bibliotheque Nationale in Paris and the other copy with registration number 842 in Yapı Kredi Sermet Çifter Research Library. The study consists of introduction, critical review and index section. In the introduction section gives some information about his life and other works of Mustafa Cinani of Bursa. They are emphasized on the 31 stories between 175b-301a sheets and the summary of last part of work “Acibe and Garibe”. In the text section of work, critical review is constituted on the basis of the copies of Paris and Sermet Çifter. The page layout of the review is organized according to copy of Paris and the page numbers of the copy of Sermet Çifter has been displayed inside the review. In the index section, all words and adjunctive forms have been arranged as alphabetically, considered the contextual meanings of words and different meanings have been stated under the entry in numbered bullets. The origin of adjunctives and derivatives from Arabic and Persian and their shapes; other quoted words and their original shapes are presented. The names of people and places are given into separate index of names and places.